یاران ایرانی امام رضا(ع) چه کسانی بودند؟

، سابقه ارادت ایرانیان به خاندان اهل بیت (علیهم السلام) مختص زمان زندگی امام رضا(ع) در ایران نیست. برخی از یاران ایرانی امام هشتم از زمان حیات امام موسی کاظم(ع) در خدمت آل محمد(ص) بوده اند. تعداد یاران ایرانی علی بن موسی الرضا(ع) که در تاریخ از آن ها نام برده شده، بسیار زیاد است. با برخی از آن ها آشنا می شویم.

ابراهیم بن محمد همدانی
ابراهیم بن محمد از دلباختگان امامت و ولایت به شمار می آید. امام رضا(ع) در در نوشته ای از وی به «مولی همدانی» یاد می کند. نام مولی همدانی در زمرة یاران سه معصوم دیده می‌شود. پس از شهادت امام رضا (ع) از امام جواد(ع) بهره می‌برد. پس از آن حضرت نیز در گروه یاران امام علی‌النقی (ع)جای می‌گیرد. ابراهیم بن محمد در زمرة وکلای امام هادی (ع) است. او چهل بار به زیارت خانه خدا مشرف شده است. کشّی درکتاب رجال خود، در ذیل أحمد بن اسحاق تصریح دارد که محمد بن مسعود، علی بن محمد، محمد بن أحمد، محمد بن عیسی، ابو محمد رازی و أحمد بن ابوعبدالله برقی، برخی دیگر، همگی از ابراهیم بن محمد همدانی و ایوب بن نوح و أحمد بن ضمره و احمد بن اسحاق به عنوان ثقه یاد می‌کنند.

ابراهیم بن اشعری قمی
ابراهیم بن اشعری قمی از جمله عالمانی است که ابتدا در محضر امام موسی کاظم (ع) و سپس در زمره یاران امام علی بن موسی الرضا (ع) است و نزد حضرتش به کسب دانش و تهذیب نفس می‌پردازد.
پرورش شخصیت این عالم بزرگ، مرهون تلاش امام معصوم می‌باشد و برای همین از هردو بزرگوار روایت می‌کند. با همکاری برادرش فضل بن محمد کتابی می‌نویسد که حسن بن علی بن فضّال از آن روایت کرده است.

ابراهیم بن ابی‌محمود خراسانی
در کشورهای عربی به «مولی خراسانی» شناخته می‌شود از این رو که ایرانی است و هم شخصیتی برجسته دارد. از یاران موسی بن جعفر(ع) بوده است اما پس از شهادت آن حضرت در صف یاران امام علی بن موسی الرضا (ع)قرار می‌گیرد. عالمانی چون نجاشی و شیخ طوسی موثقش می‌خوانند. کتابی هم داشته که أحمد بن عیسی آن را روایت می‌کند.

ابراهیم بن سلام نیشابوری (ابن سلامه)
ابن سلامه، راوی حدیث و از وکلای امام به شمار می آید. برخی صلاحیتش را انکار می‌کنند و برای همین نیز به سمت وکالتش از سوی امام هم به دیده تردید می‌نگرند. حدیثش را هم معتبر نمی‌دانند. اما بزرگانی چون شیخ طوسی و علامه حلی، نه در صلاحیتش تردید دارند، و نه در اعتبار روایتش. وکالتش از سوی امام را نیز تایید می‌کنند و سمت وکالت از جانب معصوم را دلیلی بر صلاحیت و درستی گفتارش می‌آورند.

ابوخالد سجستانی
او راوی حدیث و از یاران امام رضا(ع) است. شیخ طوسی بر این مطلب تایید دارد. هنگامی که شهادت حضرت موسی بن جعفر(ع) در زندان هارون مظلومانه و محرمانه رخ می دهد، نخست بسیاری از شیعیان و حتی نزدیکان امام شهادتش را باور نمی‌کنند. اما با گذشت زمان هریک از راهی شهادت امام را به عنوان یک واقعیت تلخ می‌پذیرند. اما گروهی که در آرزوی رسیدن به رفاه و لذایذ دنیا با اموال و وجوهات شرعی، در دام نیرنگ حکومت عباسی گرفتار می‌آیند و امامت امام هشتم را انکار می‌نمایند. بقیه نزد امام رضا (ع)می‌روند و به امامتش ایمان می‌آورند. از این رو عدم پذیرش شهادت امام کاظم (ع)از سوی یاران خالص آن بزرگوار را می‌توان دلیل بر دید باز و ذهن کاوشگر آنان دانست، نه تردید در امامت امام رضا (ع). شیخ ابوالعباس کشی نیز، ابوخالد سجستانی را در زمرة همین دسته از یاران امام معرفی کرده و نقل می‌کند که ابو خالد سجستانی به گمان اینکه امام موسی بن جعفر(ع)زنده است به جمع واقفیه می‌پیوندد و سپس با بهره از دانش ستاره شناسی که بی‌شک نزد امام آموخته است، به شهادت امام کاظم (ع)یقین می‌نماید و در صف یاران امام رضا (ع) در می‌آید.

ابوطاهر بن حمزة بن الیسع قمی
او ثقه و راوی حدیث است. نجاشی او را از یاران امام رضا و راوی حدیث آن حضرت می‌داند.

أحمد بن عامر
یار فرهیختة امام رضا (ع) است. جد بزرگوارش «وهب بن عامر» از مردان جاوید تاریخ تشیع به شمار می‌آید. به سال 61 هجری در یاری رساندن به امام حسین(ع)به شهادت می‌رسد. أحمد بن عامر راوی حدیث نیز هست، پسرش عبدالله بن أحمد از وی روایت می‌کند.

ادریس بن عبدالله اشعری قمی
دانشمند و دارای کتاب است. او مرهون بهره گیری از حضرت امام صادق علیه السلام، امام کاظم (ع) و امام رضا (ع)است.

ادریس بن حسین اشعری قمی
او راوی ثقه شمرده می‌شود. نزد امام رضا (ع)شرفیاب می‌گردد و به فراگیری دانش می‌پردازد و از آن حضرت روایت می‌کند.

ادریس بن یقین
وی اهل خراسان و از یاران امام رضا (ع)است. پیش از امام رضا (ع)نیز چندی به محضر حضرت موسی بن جعفر(ع)می‌رسد و از آن حضرت بهره‌ می‌گیرد. اما بیشترین دوران بهره‌گیری او نزد امام رضا (ع)است. شیخ طوسی هم او را در شمار یاران ابوالحسن(ع)نام می‌برد.

اسحاق بن ابراهیم حضینی
در شمار یاران امام رضا (ع)است، توسط حسن بن سعید اهوازی نزد هشتمین پیشوای شیعیان می‌رسد و از آن حضرت بهره علمی و معنوی می‌برد. در زمره روات حدیث است. از امام رضا (ع)روایت می‌کند.

اسحاق بن آدم
از شیفتگان علی بن موسی الرضا (ع)در شهر قم به شمار می‌رود. کتابی هم داشته که در حال حاضر در دست نیست.

ادریس بن زید
یار امام رضا (ع)، جلیل القدر و درست گفتار است. شیخ صدوق در کتاب من لایحضره الفقیه به دو طریق از او روایت می‌کند.

ابوطالب بن صلت قم
وی معروف به «ابی الصلت قمی»، از مفسران قرن دوم هجری و نیز جزو یاران ایرانی امام رضا(ع) است که از طرف امام جواد(ع) نیز وکالت داشته است. وی عمری طولانی داشت و در سند بیش از 22 روایت نام او به چشم می‌خورد.

اسماعیل بن مهران