عدالت ترمیمی در کنار عدالت کیفری قرار دارد

به گزارش خبرنگار گروه حقوقی و قضایی ، دانشکده حقوق دانشگاه تربیت مدرس با دعوت از پروفسور جان برایت ویت یکی از پیشگامان حوزه عدالت ترمیمی در دنیا ، نشست تخصصی را با این موضوع برگزار کرد.


پروفسور جان برایت ویت در این نشست گفت: عدالت ترمیمی برنامه ای است که می‌توان برای درمان بزه دیده و بازیابی روحیه از دست رفته وی انجام داد. در این حوزه اگر بخواهیم از ارزش‌ها صحبت کنیم باید به همان اندازه که جرم باعث رنج می‌شود در همان اندازه هم درمان برای بزه دیده پاسخ داده شود و توانمند‌سازی صورت گیرد.

این پژوهشگر حقوق و عدالت کیفری ادامه داد: در ارتباط با عدالت ترمیمی باید این گونه گفت که در این فرآیند باید درمان بزه دیده، عذرخواهی از بزه دیده و توانمند سازی بزه دیده انجام شود.

جان برایت ویت ادامه داد: این بسیار مهم است که بزه دیده را بتوانیم توانمند کنیم تا آن واقعه یا همان دوره سوگواری از بزه را فراموش کند و به زندگی عادی برگردد.

این استاد دانشگاه گفت: یکی از مصداق‌های عدالت ترمیمی بدین صورت است که بزه دیده و بزه کار با حضور خانواده هایشان در یک نشست و جلسه به بیان موضوعات مرتبط می‌پردازند تا به یک نظر مشترک برسند و مشکل را برطرف کنند. این خیلی مهم است که این جلسات با حضور افراد خانواده و بدون روند اداری طی شود. در آن جلسه امکان دارد که بین جلسه وقت استراحتی داده شود تا خشم طرفین کاهش یابد و فرآیند نشست بهتر اتفاق بیافتد.


این دانشمند استرالیایی گفت: بسیار مایلم بدانم که آیا عدالت ترمیمی در دوران باستان و زمان‌های بسیار قدیم در ایران وجود داشته است و علاقه مند است که در این خصوص تحقیق کند.

این استاد دانشگاه گفت: همان طور که در قرآن آمده است که فرد نیکوکار در قلب خود راهی برای بخشش دارد در عدالت ترمیمی هم همین گونه است.

این استاد دانشگاه گفت: عدالت ترمیمی قرار نیست جایگزین عدالت کیفری سنتی شود، بلکه قرار است در کنار آن و مکمل آن باشد. عدالت رسمی ارزش‌های زیادی را پایه گذاری کند. به عنوان مثال می‌توان به جای انتقام شخصی به دادگاه رفت و از دستگاه قضایی درخواست کرد که به ظلم وارد شده رسیدگی کند. اما من نمیخواهم بگویم که آن ارزش‌ها را از بین ببریم، بلکه باید بگویم که ما با عدالت ترمیمی ارزش‌های جدیدی را اضافه می‌کنیم. به عنوان نمونه ایجاد حس شرم در بزه دیده، یک ارزش برای جلوگیری از تکرار جرم است.

نظریه پرداز برجسته عدالت ترمیمی در خصوص نقش آموزش در عدالت ترمیمی گفت: آموزش در عدالت ترمیمی بسیار مهم است. آموزش را در طی دوره‌های میانجی‌گری یا همان مددکاری اجتماعی باید ترویج داد. یک فرد آموزش دیده بهتر می‌تواند از یک متخصص حقوق در عدالت ترمیمی اثرگذار باشد. به عنوان مثال اگر بخواهیم درباره یک بزه انجام شده در یک مدرسه صحبت کنیم شاید بتوان گفت که دانش آموزان همان مدرسه بهترین افراد برای اجرای عدالت ترمیمی هستند، البته نه همه آنها. اما دانش آموزان بهتر می‌توانند این کار را در موضوع میانجیگری انجام دهند تا یک فرد متخصص حقوق کیفری.


وی در ارتباط با اثر گذاری عدالت ترمیمی در جرایم شدید گفت: در جرایمی مانند قتل یا تجاوز به عنف عدالت ترمیمی کار بسیار سختی پیش رو دارد که این موضوع در همایش اصلی به نحو مطلوبی توضیح داده خواهد شد. اما باید اینگونه عنوان کرد که هرچه جرایم شدیدتر باشد کارعدالت ترمیمی هم سخت تر است . فردی که مرتکب دزدی یک خودکار شده است بسیار راحت می توان رضایت بزه دیده را جلب کرد. اما اگر فردی از خانواده وی را به قتل برسانید، جلب رضایت از وی بسیار مشکل است.

این مححق استرالیایی توضیح داد: در جرایم کوچک تر شاید تفاوت در فرآیند عدالت رسمی با عدالت ترمیمی وجود نداشته باشد و می‌توان با یک تذکر کوچک و صحبت به نتیجه دلخواه رسید اما تفاوت این دو در جرایم جدی نشان داده می‌شود.

جان برایت ویت در خصوص تحقیقات انجام شده در رابطه با عملکرد عدالت ترمیمی گفت: در تحقیقاتی که انجام شده است این موضوع مشهود است که افرادی که درفرآیند عدالت ترمیمی قرار گرفته اند 40 درصد کمتر مرتکب تکرار جرم شده اند.

وی در پایان تصریح کرد: من در مواردی که با مردم ایران صحبت کرده ام مشاهده کردم که مردم ایران یک فرهنگ بسیار قوی درباره گذشت کردن دارند و این بسیار هیجان انگیز است درباره مردم که می توانند گذشت کنند و این به نوعی یک عدالت ترمیمی است.