چگونگی تعقیب کیفری چک بلامحل
رای تعقیب کیفری صادر کننده چک بلامحل نیاز به شکایت دارنده چک است؛ طبق قانون، دارنده چک به کسی گفته می‌شود که برای اولین بار چک را به بانک محالٌ علیه ارائه می‌دهد و گواهی عدم پرداخت به نام او صادر می‌شود.
خبرگزاری میزان - 
به گزارش خبرنگار گروه حقوقی و قضایی ، طبق قانون، چک نوشته‌ای است که به موجب آن صادر کننده، کل یا قسمتی از وجهی را که در نزد بانک(محال علیه) دارد به دیگری واگذار می‌کند.
هر كس با علم به بسته بودن حساب بانكی خود اقدام به صدور چك كند، عمل وی در حكم صدور چك بی‌محل خواهد بود. برای تعقیب کیفری صادر کننده چک بلامحل نیاز به شکایت دارنده چک است؛ طبق قانون، دارنده چک به کسی گفته می‌شود که برای اولین بار چک را به بانک محالٌ علیه ارائه می‌دهد و گواهی عدم پرداخت به نام او صادر می‌شود.
برای اینکه مشخص شود چه کسی برای اولین بار جهت وصول وجه چک به بانک مراجعه کرده، بانک‌ها مکلفند با مراجعه دارنده چک، هویت کامل و دقیق او را در پشت چک با ذکر تاریخ قید کنند. شخصی که چک پس از برگشت از بانک به وی منتقل می‌شود حق شکایت کیفری ندارد. البته اگر شخصی چک را برگشت زده و سپس فوت کند ورثه او حق تعقیب کیفری خواهند داشت زیرا چک قهرا به آن‌ها منتقل شده است.
اگر بعد از برگشت چک، دارنده آن را به دیگری انتقال دهد یا اینکه پس از برگشت و تنظیم شکایت کیفری، شاکی، چک را به دیگری واگذار کند، تعقیب کیفری متوقف شده و متهم از این حیث قابل تعقیب نخواهد بود.
تحت چه شرایطی صادركننده چك بلامحل قابل تعقیب كیفری است؟
در صورت تحقق شروطی، چك بلامحل دارای جنبه كیفری بوده و صادركننده آن برای اعمال مجازا‌ت‌های مقرر در قانون صدور چك، قابل تعقیب كیفری خواهد بود. به‌طوركلی باید گفت صادركننده چك بلامحل درصورذیل قابل تعقیب است:
*درصورتی‌كه چك به‌صورت تضمینی، سفیدامضا، بدون تاریخ و وعده‌دار نباشد. منظور از این‌كه وعده‌دار نباشد یعنی به روز صادرشده باشد. بعضاً اشخاص چك‌هایی را از بابت تضمین امری یا انجام تعهدی یا مواردی دیگر صادر می‌كنند یا چك‌هایی را به‌صورت امانت بدون تاریخ یا بدون تكمیل آن تسلیم اشخاص می‌كنند. این‌گونه چك‌ها به واسطه این‌كه تضمینی یا سفیدامضا یا بدون تاریخ است فاقد وصف كیفری بوده و تنها از طریق دادگاه‌های حقوقی قابل پیگیری است.
حال چنانچه چكی به روز صادر شده باشد و به‌صورت تضمینی سفیدامضا و بدون تاریخ نباشد و متعاقباً به صدورگواهی عدم‌پرداخت منتهی شود، دارنده آن مجاز است با رعایت مواعدی كه شرح آن خواهد آمد، با تنظیم شكواییه آن به دادسرا، صادركننده را تحت تعقیب، جهت اعمال مجازات قرار دهد. (ماده 13 قانون صدورچك).
*دارنده چك، باید ظرف مدت 6 ماه از تاریخ سررسید مندرج درمتن چك، وجه آن را از بانك مطالبه كند. درغیر این‌صورت یعنی چنانچه دارنده ظرف مدت فوق از تاریخ سررسید، نسبت به اخذ گواهی عدم‌پرداخت (برگشتی) از بانك، اقدام نكند، حق شكایت كیفری خویش علیه صادركننده را از دست داده و تنها می‌تواند از طریق تنظیم دادخواست و اقامه دعوی حقوقی در دادگاه‌های عمومی حقوقی، حقوق خویش را از صادركننده مطالبه كند. بنابراین دارنده باید قبل از انقضای مدت 6 ماه از تاریخ سررسید، نسبت به برگشت زدن چك اقدام كند. (ماده 11 قانون صدورچك).
*دارنده چك باید پس از اخذگواهی عدم‌پرداخت (برگشتی)، ظرف مدت 6 ماه از تاریخ اخذ گواهی مزبور، نسبت به طرح دعوی كیفری اقدام كند درغیر این‌صورت نیز همانند مورد فوق، حق اقامه دعوی كیفری را از دست داده و تنها از طریق اقامه دعوی حقوقی می‌تواند حقوق خویش را پیگیری كند.
*تنها شخصی می‌تواند علیه صادركننده چك شكایت كیفری كند كه گواهی عدم‌پرداخت یا به اصطلاح برگشتی صادره از بانك به‌نام او باشد. به عبارت دیگر درحالتی كه پس از اخذ گواهی عدم‌پرداخت، دارنده، چك خویش را از طریق پشت‌نویسی به شخص دیگری واگذار كند، منتقل‌الیه (دارنده جدید چك)، حق شكایت كیفری علیه صادركننده را نداشته و تنها از طریق اقامه دعوی حقوقی، باید نسبت به وصول مطالبات خود از صادركننده اقدام كند. (ماده 11 قانون صدورچك)
چگونگی تعقیب قانونی صادركننده چك بلامحل
بسیاری از مراجعه كنندگان به بانك‌ها پس از این‌كه متوجه می‌شوند چك دریافتی آن‌ها بلامحل است، نمی‌دانند كه چگونه باید طرح دعوی كرده و اصولا این جرم جزو كدام دسته از جرایم محسوب می‌شود و بسیاری از مراجعه كنندگان به دادگاه‌ها، در مرحله اولیه با این امر به خوبی آشنا نیستند كه خود باعث سرگردانی آن‌ها در بین اتاق‌‌های شلوغ دادگاه‌ها می‌شود در حالی كه اگر از این موضوع به خوبی اطلاع داشته باشند كه چگونه باید با این مورد خاص برخورد و چه كارهایی را انجام دهند، شاید از سرگردانی و اطاله طرح شكایت رهایی پیدا كنند.
قبل از تنظیم شكایت به نكات زیر توجه كنید:
*صدور چك بلامحل از جمله جرائم خصوصی محسوب شده و بدون شكایت دارنده چك، صادركننده چك بلامحل قابل تعقیب نیست.
*برای جلوگیری از زائل شدن حق شكایت كیفری، دارنده چك باید حداكثر تا ۶ ماه از تاریخ صدور چك برای وصول آن به بانك مربوطه مراجعه كرده و پس از اخذ گواهی عدم‌پرداخت نیز حداكثر تا ۶ ماه از تاریخ صدور گواهی عدم‌پرداخت، شكایت خود را به مرجع قضایی تقدیم كند.
*تنها دارنده چك، حق شكایت كیفری دارد و دارنده چك از نظر قانونی شخصی است كه برای اولین بار چك را به بانك ارایه كرده و گواهی عدم‌پرداخت به نام وی صادر شده باشد.
*دادگاه صلاحیت‌دار برای رسیدگی به شكایت دارنده چك علیه صادركننده، دادگاه مستقر در مجتمع قضایی واقع در محدوده بانك محال علیه است.
به گزارش خبرنگار گروه حقوقی و قضایی ، طبق قانون، چک نوشته‌ای است که به موجب آن صادر کننده، کل یا قسمتی از وجهی را که در نزد بانک(محال علیه) دارد به دیگری واگذار می‌کند. هر كس با علم به بسته بودن حساب بانكی خود اقدام به صدور چك كند، عمل وی در حكم صدور چك بی‌محل خواهد بود. برای تعقیب کیفری صادر کننده چک بلامحل نیاز به شکایت دارنده چک است؛ طبق قانون، دارنده چک به کسی گفته می‌شود که برای اولین بار چک را به بانک محالٌ علیه ارائه می‌دهد و گواهی عدم پرداخت به نام او صادر می‌شود.
برای اینکه مشخص شود چه کسی برای اولین بار جهت وصول وجه چک به بانک مراجعه کرده، بانک‌ها مکلفند با مراجعه دارنده چک، هویت کامل و دقیق او را در پشت چک با ذکر تاریخ قید کنند. شخصی که چک پس از برگشت از بانک به وی منتقل می‌شود حق شکایت کیفری ندارد. البته اگر شخصی چک را برگشت زده و سپس فوت کند ورثه او حق تعقیب کیفری خواهند داشت زیرا چک قهرا به آن‌ها منتقل شده است.
اگر بعد از برگشت چک، دارنده آن را به دیگری انتقال دهد یا اینکه پس از برگشت و تنظیم شکایت کیفری، شاکی، چک را به دیگری واگذار کند، تعقیب کیفری متوقف شده و متهم از این حیث قابل تعقیب نخواهد بود.
تحت چه شرایطی صادركننده چك بلامحل قابل تعقیب كیفری است؟
در صورت تحقق شروطی، چك بلامحل دارای جنبه كیفری بوده و صادركننده آن برای اعمال مجازا‌ت‌های مقرر در قانون صدور چك، قابل تعقیب كیفری خواهد بود. به‌طوركلی باید گفت صادركننده چك بلامحل درصورذیل قابل تعقیب است:
*درصورتی‌كه چك به‌صورت تضمینی، سفیدامضا، بدون تاریخ و وعده‌دار نباشد. منظور از این‌كه وعده‌دار نباشد یعنی به روز صادرشده باشد. بعضاً اشخاص چك‌هایی را از بابت تضمین امری یا انجام تعهدی یا مواردی دیگر صادر می‌كنند یا چك‌هایی را به‌صورت امانت بدون تاریخ یا بدون تكمیل آن تسلیم اشخاص می‌كنند. این‌گونه چك‌ها به واسطه این‌كه تضمینی یا سفیدامضا یا بدون تاریخ است فاقد وصف كیفری بوده و تنها از طریق دادگاه‌های حقوقی قابل پیگیری است.
حال چنانچه چكی به روز صادر شده باشد و به‌صورت تضمینی سفیدامضا و بدون تاریخ نباشد و متعاقباً به صدورگواهی عدم‌پرداخت منتهی شود، دارنده آن مجاز است با رعایت مواعدی كه شرح آن خواهد آمد، با تنظیم شكواییه آن به دادسرا، صادركننده را تحت تعقیب، جهت اعمال مجازات قرار دهد. (ماده 13 قانون صدورچك).
*دارنده چك، باید ظرف مدت 6 ماه از تاریخ سررسید مندرج درمتن چك، وجه آن را از بانك مطالبه كند. درغیر این‌صورت یعنی چنانچه دارنده ظرف مدت فوق از تاریخ سررسید، نسبت به اخذ گواهی عدم‌پرداخت (برگشتی) از بانك، اقدام نكند، حق شكایت كیفری خویش علیه صادركننده را از دست داده و تنها می‌تواند از طریق تنظیم دادخواست و اقامه دعوی حقوقی در دادگاه‌های عمومی حقوقی، حقوق خویش را از صادركننده مطالبه كند. بنابراین دارنده باید قبل از انقضای مدت 6 ماه از تاریخ سررسید، نسبت به برگشت زدن چك اقدام كند. (ماده 11 قانون صدورچك).
*دارنده چك باید پس از اخذگواهی عدم‌پرداخت (برگشتی)، ظرف مدت 6 ماه از تاریخ اخذ گواهی مزبور، نسبت به طرح دعوی كیفری اقدام كند درغیر این‌صورت نیز همانند مورد فوق، حق اقامه دعوی كیفری را از دست داده و تنها از طریق اقامه دعوی حقوقی می‌تواند حقوق خویش را پیگیری كند.
*تنها شخصی می‌تواند علیه صادركننده چك شكایت كیفری كند كه گواهی عدم‌پرداخت یا به اصطلاح برگشتی صادره از بانك به‌نام او باشد. به عبارت دیگر درحالتی كه پس از اخذ گواهی عدم‌پرداخت، دارنده، چك خویش را از طریق پشت‌نویسی به شخص دیگری واگذار كند، منتقل‌الیه (دارنده جدید چك)، حق شكایت كیفری علیه صادركننده را نداشته و تنها از طریق اقامه دعوی حقوقی، باید نسبت به وصول مطالبات خود از صادركننده اقدام كند. (ماده 11 قانون صدورچك)
چگونگی تعقیب قانونی صادركننده چك بلامحل
بسیاری از مراجعه كنندگان به بانك‌ها پس از این‌كه متوجه می‌شوند چك دریافتی آن‌ها بلامحل است، نمی‌دانند كه چگونه باید طرح دعوی كرده و اصولا این جرم جزو كدام دسته از جرایم محسوب می‌شود و بسیاری از مراجعه كنندگان به دادگاه‌ها، در مرحله اولیه با این امر به خوبی آشنا نیستند كه خود باعث سرگردانی آن‌ها در بین اتاق‌‌های شلوغ دادگاه‌ها می‌شود در حالی كه اگر از این موضوع به خوبی اطلاع داشته باشند كه چگونه باید با این مورد خاص برخورد و چه كارهایی را انجام دهند، شاید از سرگردانی و اطاله طرح شكایت رهایی پیدا كنند.
قبل از تنظیم شكایت به نكات زیر توجه كنید:
*صدور چك بلامحل از جمله جرائم خصوصی محسوب شده و بدون شكایت دارنده چك، صادركننده چك بلامحل قابل تعقیب نیست.
*برای جلوگیری از زائل شدن حق شكایت كیفری، دارنده چك باید حداكثر تا ۶ ماه از تاریخ صدور چك برای وصول آن به بانك مربوطه مراجعه كرده و پس از اخذ گواهی عدم‌پرداخت نیز حداكثر تا ۶ ماه از تاریخ صدور گواهی عدم‌پرداخت، شكایت خود را به مرجع قضایی تقدیم كند.
*تنها دارنده چك، حق شكایت كیفری دارد و دارنده چك از نظر قانونی شخصی است كه برای اولین بار چك را به بانك ارایه كرده و گواهی عدم‌پرداخت به نام وی صادر شده باشد.
*دادگاه صلاحیت‌دار برای رسیدگی به شكایت دارنده چك علیه صادركننده، دادگاه مستقر در مجتمع قضایی واقع در محدوده بانك محال علیه است.
ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *