"صحیفه سجادیه" یادگار ارزشمند علی بن الحسین (ع) است/ چرا به امام چهارم زین العابِدین (ع) گفته می شود؟

حجت الاسلام و المسلمین ابراهیم حسینی نژاد کارشناس علوم قرآنی در گفت و گو با خبرنگار گروه فرهنگی گفت: درباره شهادت امام زین العابدین (ع) دو نقل وجود دارد که یکی از آن ها که اشاره به روز 12 محرم دارد بسیار ضعیف و غیر مشهور است اما نقل دوم به 25 محرم سال 95 قمری اشاره می کند که این نقل قول بسیار مهم و در عین حال مشهور است.

وی ادامه داد: شهادت امام سجاد (ع) در دوران حکومت مروانیان اتفاق افتاده و عمر گرانبهای این حضرت نیز 56 سال و 8 ماه و 10 روز بوده است.

این کارشناس علوم قرآنی تصریح کرد: اسم امام چهارم، علی است و به علی بن الحسین (ع) معروف هستند. لقب ایشان نیز زین العابدین و  کنیه ایشان ابو الحسن است. مادر مکرم امام چهارم شهربانو دختر یزدگرد بوده است و پدر بزرگوارشان نیز حضرت اباعبدالله الحسین (ع) هستند.

وی در ادامه صحبت های خود اظهار کرد: بر اساس آنچه شیخ مفید، مرحوم شیخ طوسی و تعدادی دیگر از بزرگان نقل می کنند، ولادت امام سجاد (ع) در روز یکشنبه نیمه جمادی الاول بوده است و در کتاب "دروس و فصول المهمه " تاریخ پنجم ماه شعبان نیز برای ولادت ایشان بیان شده است. سال 38 هجری سال ولادت امام زین العابدین (ع) بوده است.

حجت الاسلام والمسلمین حسینی نژاد توضیح داد: در مناقب شهر آشوب چنین نقل شده که قاتل امام سجاد (ع) در دوران مروانی ها و پس از به درک واصل شدن معاویه و یزید بوده است. پس از اینکه معاویه و یزید به درک واصل شدند، معاویه صغیر پسر یزید روی کار آمد و 40 روز حکومت کرد.

وی افزود: معاویه صغیر در روز چهلم حکومت خود سخنرانی و خودش را عزل کرد و چنین گفت که حکومت به بنی امیه تعلق ندارد بلکه مربوط به اهل بیت(ع) است و بر همین اساس ما حکومت را به امام زین العابدین (ع) تحویل می دهیم.

این کارشناس علوم قرآنی یادآورشد: پس از این رویداد، مروانی ها روی کار آمدند و به دلیل خباثت بسیاری که در وجودشان جاری بود، در نهایت یکی از آن ها به نام ولید بن عبدالملک که خداوند او را لعنت کند، امام چهارم را مسموم کرد و ایشان را به شهادت رسانید. امام زین العابدین (ع) در مدینه شهید شدند و در همان جا و در قبرستان بقیع به خاک سپرده شدند.

حجت الاسلام والمسلمین حسینی نژاد در پاسخ به این پرسش که چرا به امام چهارم (ع) حضرت زین العابدین گفته می شود، گفت: امام سجاد (ع) بسیار نماز می خواندند و عبادت می کردند به طوری که در یک شبانه روز 1000 رکعت نماز اقامه می کردند و به دلیل عبادت بسیار زیاد، به ایشان زین العابدین گفته می شود.

وی با اشاره به روایتی که در خصوص تلاش شیطان برای پر اکنده کردن توجه امام چهارم از عبادت صورت گرفت، توضیح داد: براساس آنچه در روایت ها آمده، شیطان به صورت اژدهایی در آمد و در اطراف سجاده پسر بزرگوار امام حسین (ع) حضور پیدا کرد و تمام تلاش خود را به کار گرفت تا بتواند ایشان را از توجهی که به نمازشان داشتند، دور کند و در واقع ایشان را از حالت عبادت خارج کند. 

این کارشناس علوم قرآنی ادامه داد: در راستای تلاش شیطان برای پراکنده کردن توجه امام سجاد (ع)، او انگشت بزرگ پای آن امام بزرگوار را مدام به دندان می گرفت و ایشان را اذیت می کرد اما آقا به قدری مشغول نماز و عبادت بودند که به این رفتارها هیچ اعتنایی نکردند اما پس از نماز خطاب به شیطان گفتند: "دور شو ای ملعون" و پس از آن آوازی شنیدند که گوینده ای بین زمین و آسمان سه بار صدا زد: " اَنتَ زینُ العابِدین" و به همین جهت به ایشان زینُ العابِدین گفته شد.

وی با اشاره به یادگاری هایی که از امام چهارم در تاریخ بر جای مانده، گفت: "رساله حقوق امام سجاد (ع)" یکی از یادگاری‌های گرانبهای ایشان است که در آن مجموعه حقوقی که خداوند متعال بر گردن ما دارد را بیان کرده اند و در کنار این موضوع، این رساله شامل تمام حق هایی است که پد ر و مادر، معلم، همسایه و سایر افراد بر گردن ما دارند.

حجت الاسلام والمسلمین حسینی نژاد همچنین تصریح کرد: "صحیفه سجادیه" که شامل دعاهای امام سجاد (ع) است یکی دیگر از یادگاری‌های ایشان است که از چهار فصل تشکیل شده است. برای صحیفه سجادیه شرح‌های بسیاری نوشته اند که یکی از آن ها توسط مرحوم علامه آقا بزرگ تهرانی در کتاب "الذریعه" به رشته تحریر درآمده است.

وی در ادامه صحبت های خود اظهار کرد: "دعای مکارم الاخلاق" و "مناجات خمسه عشر" که در مفاتیح الجنان هم آمده همراه با "مناجات تائبین" از دیگر دعاهای ارزشمندی هستند که در زمره یادگاری های امام زینُ العابِدین (ع) به ما رسیده است.

این کارشناس علوم قرآنی همچنین گفت: متاسفانه نسبت به اخلاق در جامعه فعلی مشکل داریم در حالی که اگر سیره اخلاق و روش اهل بیت (ع) را در این راستا در زندگی پیاده کنیم، بعضا شاهد تاثیرگذاری آن در جنبه های مختلف زندگی خواهیم بود.

وی اظهار کرد: امام سجاد (ع) اخلاق بسیاری زیبایی همچون اخلاق اجداد طاهرشان داشتند.

حجت الاسلام والمسلمین حسینی نژاد یادآور شد: درباره اخلاق زیبای امام چهارم می توان به یکی از روایت هایی که در این رابطه مورد توجه قرار گرفته شده، اشاره کرد که بر این اساس نوشته اند یکی از عموزاده های امام چهارم در مقابل صحابه به ایشان اهانت کرد اما امام هیچ واکنشی نشان ندادند در حالی که یاران ایشان می خواستند جواب آن فرد را بدهند.

وی همچنین افزود: حضرت به یارانشان گفتند که مزاحم این بنده خدا نشوید لذا فردای آن روز  امام فرمودند برای دیدار از این فرد راهی شوید و در حالی که در مسیر بودند، آیه 134 سوره آل عمران را با خود زمزمه می کردند و در این ایه خداوند صفات مومنان را بیان کرده است.

این کارشناس علوم قرآنی تصریح کرد: بر اساس آنچه خدا درآیه 134 سوره آل عمران اشاره کرده، فرو بردن خشم و گذشتن از لغزش های مردم از جمله صفت های مومنان است و همراهان امام این آیه را شنیده اند متوجه شده اند که امام برای تلافی کردن نزد آن فرد نمی رود.

وی همچنین گفت: زمانی که امام سجاد (ع) در خانه آن فرد رسیدند،‌ آن مرد خود را برای رویارویی با ایشان آماده کرد چرا که این گونه تصور می کرد که آقا برای ستیز آمده اند اما زمانی که با یکدیگر روبرو شدند، امام خطاب به آن مرد فرمودند" اگر آنچه گفتید در وجود من است از خدا می خواهم مرا بیامرزد و اگر آن گفته ها در وجود تو قرار دارد، از خدا می خواهم تورا بیامرزد". اخلاق و منش امام زین العابدین (ع) آن مرد را به طوری شرمنده کرد که خودش اعتراف کرد این ویژگی ها در وجودش قرار دارد.

حجت الاسلام والمسلمین حسینی نژاد با اشاره به یکی از سخنان ارزشمند امام سجاد (ع) خاطرنشان کرد: سخنان ارزشمندی از امام چهارم به ما رسیده که بر این اساس امام فرموده اند برای نجات مومن سزاوار است سه عامل در او وجود داشته باشد، یکی اینکه زبانش را نسبت به مردم ، غیبت کردن از آن ها و آبرویشان حفظ کند، در دومین عامل سعی کند خود را به کاری برای دنیا و آخرت او منفعتی ندارد، مشغول نکند و در نهایت برای گناهانی که انجام داده، بسیار زیاد گریه کند.