راه اندازی گواهی سپرده کالایی سکه در بورس کالا

به گزارش خبرنگار گروه اقتصاد ، با توجه به مزیت‌های فراوان بورس کالا در عرضه محصولات کشاورزی و سایر کالاهایی که قیمت گذاری آن ها در بازار آزاد دشوار است گفت و گویی انجام دادیم با حامد سلطانی نژاد مدیر عامل بورس کالای ایران که در ادامه می خوانید.

میزان: معاملات در بورس کالا تا چه حد ریسک های معاملاتی را کاهش می دهد؟

سلطانی نژاد: بورس کالای ایران در راستای تسهیل معاملات بازار کالا در کشور با بهره‌گیری از ابزارهای نوین مالی گام‌های بزرگی را تا کنون برداشته است. هم‌اکنون نیز همچنان با رایزنی با فعالان اقتصادی گوناگون در حال مذاکره برای معرفی بازارهای جدید برای محصولات مختلف است تا بتواند از این طریق هزینه مبادلات و همچنین ریسک فعالان بازار را کاهش دهد.

میزان: برای کاهش ریسک در بورس کالا چه بازارهایی راه اندازی شده است؟

سلطانی نژاد: در همین راستا اقداماتی نظیر راه‌اندازی معاملات بلندمدت در قالب قراردادهای فوروارد و کشف پریمیوم، راه‌اندازی معاملات به روش مناقصه و تسویه چندمرحله‌ای، انتشار و راه‌اندازی معاملات اوراق خرید دین، توسعه و راه‌اندازی صندوق‌های کالایی در حوزه محصولات کشاورزی، راه‌اندازی معاملات گواهی سپرده کالایی در حوزه محصولات پتروشیمی، راه‌اندازی بازار تهاتری، راه‌اندازی فرآیند تسویه ارزی و افزایش تجارت با عراق با استفاده از ظرفیت مناطق آزاد در حال انجام است.

میزان: قراردادهای فورواد چه مزیت هایی دارد؟

سلطانی نژاد: با استفاده از قراردادهای فوروارد و کشف پریمیوم طرفین قرارداد متعهد می‌شوند تا محصولی را در زمان‌های مشخصی در آینده با قیمتی که بر مبنای یک قیمت مرجع به دست خواهد آمد با یکدیگر مبادله کنند. این قرارداد موجب اطمینان خاطر تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان کالاهای واسطه‌ای در زمینه فروش محصول در زمان مناسب و با قیمت منصفانه خواهد شد. همچنین در کنار این قراردادها راه‌اندازی مکانیزم تسویه چندمرحله‌ای موجب خواهد شد تا طرفین معامله بتوانند در بیش از یک نوبت فرآیند تسویه را انجام دهند و در قراردادهای بلندمدت نیز ایفای تعهدات طرفین تضمین شود. با تحویل چند مرحله‌ای کالا طی سررسیدهای مختلف وجه آن نیز متقابلاً طی چند نوبت برای فروشندگان واریز خواهد شد.

میزان: روش مناقصه خریداران عمده کالا به چه صورت انجام می شود؟

سلطانی نژاد: در روش مناقصه خریداران عمده کالاها که نهادهای دولتی را نیز شامل می‌شود می‌توانند از طریق مکانیزم‌های تضمین‌شده و رقابتی بورس کالا اقدام به خرید کالای مورد نیاز خود کنند و هزینه تأمین کالا کاهش یابد و در زمان کوتاه‌تر و با شفافیت بیشتر کالا تأمین شود.

میزان: صندوق های کالایی با چه هدفی راه اندازی شده است؟

سلطانی نژاد: صندوق‌های کالایی در حوزه کشاورزی به ویژه در حوزه زعفران و پسته پس از راه‌اندازی منجر به ورود سرمایه‌های خرد و سرمایه‌گذاران غیرمتخصص به حوزه محصولات کشاورزی خواهد شد و از این طریق تأمین مالی بخش کشاورزی را بهبود خواهد داد. در این صندوق‌ها مدیران متخصص با تجمیع سرمایه‌ها اقدام به خرید و فروش کالا یا اوراق بهادار مبتنی بر کالا در زمان مناسب نموده و از این طریق صاحبان سرمایه را از سود بخش کشاورزی منتفع خواهند نمود.

میزان: در حوزه ساماندهی عرضه محصولات پتروشیمی چه اقداماتی صورت گرفته است؟

سلطانی نژاد: ایجاد و توسعه گواهی سپرده کالایی در حوزه پتروشیمی موجب خواهد شد تا صاحبان محصول با انبار کردن محصولات پتروشیمی و تهیه قبض انبار، محصولات را در تناژهای پایین و با قیمت های روز به فروش برسانند و این موضوع سبب تسهیل در معاملات محصولات پتروشیمی خواهد شد.

میزان: بازار تهاتری چیست و چه مزیت هایی دارد؟

سلطانی نژاد: معاملات بازار تهاتری روش نوین بورس کالا است که با راه‌اندازی آن طیف وسیعی از فعالان بازار فعلی که به صورت پراکنده در حال تبادل حواله‌های کالایی خود هستند بتوانند از یک بازار بزرگتر و منسجم‌تر بهره‌مند شوند. در حال حاضر و با توجه به کمبود نقدینگی در صنعت بسیاری از فروشندگان محصول به جای دریافت وجه نقد از خریداران حواله‌های کالا دریافت می‌کنند که نقدشوندگی بسیار پایینی دارد، با راه‌اندازی بازار تهاتری بورس کالا فعالان صنایع مختلف قادر خواهند بود تا با تبادل حواله‌ها با یکدیگر بتوانند به کالای مورد نیاز خود دسترسی داشته باشند و با تسریع تبادلات و افزایش نقدشوندگی پویایی بازارهای کالایی افزایش یابد.

میزان: خرید از رینگ صادراتی بورس کالا به کجا رسید؟

سلطانی نژاد: از جمله موارد دیگری که بورس کالا در حال پیگیری است ایجاد شرایطی است تا خریداران بورس کالا در رینگ صادراتی بتوانند تسویه خود را در خارج از مرزهای ایران انجام دهند. با ایجاد این بستر و تسهیل معاملات ارزی امید داریم تا خریداران خارجی محصولات صادراتی بورس کالا اقبال بیشتری نسبت به کالاهای داخلی داشته باشند. همچنین در راستای افزایش صادرات، دیگر راهکاری که بورس کالا در حال پیگیری است افزایش تعامل با کشورهای همسایه از جمله عراق است. بورس کالا در تلاش است با بهره‌گیری از ظرفیت موجود در مناطق آزاد با توسعه انبارهای تحت نظارت در این مناطق کمک کند تا فروشنده محصول خود را در این انبارها ذخیره کند و سپس با عرضه این محصول در تابلوی معاملاتی بورس کالا خریدار بتواند به راحتی محصول خود را ترخیص و به مقصد حمل نماید.

میزان: زعفران در کدامیک از بازارها و به چه روش معامله می شود؟

سلطانی نژاد: زعفران در بورس کالا در بازار معاملات گواهی سپرده کالایی معامله می شود. معاملات گواهی سپرده زعفران از بهمن ماه سال گذشته آغاز شده است و در حال حاضر دو انبار در مشهد و تربت حیدریه پذیرش شده و در این زمینه فعال هستند. این معاملات به صورت روزانه در 7 نماد پیوسته انجام می شود.

خرید توافقی زعفران نیز از ابتدای آذر ماه در سه رقم پوشال معمولی، پوشال مرغوب و نگین آغاز شده است و تا 22 آذر ماه بالغ بر 90 کیلوگرم معامله خرید توافقی صورت گرفته است.

میزان: معاملات محصولات کشاورزی در بورس کالا به چه روشی انجام می شود؟

سلطانی نژاد: معاملات مرتبط با محصولات کشاورزی در بورس کالا در قالب قراردادهای نقد، نسیه و سلف در بازار فیزیکی و در قالب گواهی سپرده کالایی در بازار اوراق بهادار مبتنی بر کالا صورت می‌گیرد.

میزان: ارزش معامات در بازار فیزیکی بورس کالا چقدر بوده است؟

سلطانی نژاد: در بازار فیزیکی طی سال جاری تا تاریخ 17 آذر ماه مقدار یک میلیون و 930 هزار  تن محصول به ارزش 22132 میلیارد ریال در بورس کالا معامله شده است. نیمی از این معاملات مرتبط با گندم بوده است که به صورت نقدی معامله شده است. همچنین حدود 32 درصد از کل معاملات متعلق به شکر بوده که به صورت نقدی معامله شده است. ذرت، جو، انواع کنجاله‌ها، مرغ منجمد، زعفران، برنج، عدس، روغن خام، تخم‌مرغ، مرغ و جوجه  سایر محصولاتی هستند که در این بازار معامله می‌شوند.

میزان: گواهی سپرده کالایی به چه منظور راه اندازی شده است؟

سلطانی نژاد: گواهی سپرده کالایی که در سال‌های اخیر در بورس کالا در زمینه محصولات کشاورزی اجرایی شده است موجب شده است تا بازارهای منسجم‌تری برای کالاهای کشاورزی شکل بگیرد. تولیدکنندگان پس از برداشت محصول، آن را به انبارهای مجاز در سراسر کشور تحویل داده و پس از آن می‌توانند گواهی سپرده صادر شده را در بورس کالا به فروش برسانند.

میزان: مکانیزم قیمت تضمینی چه تفاوتی با خرید تضمینی دارد؟

سلطانی نژاد: دولت نیز با بهره‌‎گیری از روش‌های مدرن فراهم شده در بورس کالا توانسته است بخش زیادی از هزینه‌های خود را کاهش دهد و با استفاده از مکانیزم قیمت تضمینی به جای خرید تضمینی تنها مابه‌التفاوت مورد نیاز را پرداخت نماید و ارتباط میان تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان را تقویت نماید و تصدی‌گری‌های دولتی را کاهش دهد. در بخش کشاورزی معاملات گواهی سپرده ذرت، جو، زعفران و پسته در حال حاضر در بورس کالا انجام می‌شود.

میزان: معاملات سکه طلا به چه طریقی در بورس صورت می گیرد؟

سلطانی نژاد: در بورس کالای ایران معاملات سکه طلا از چند طریق مختلف امکان‌پذیر شده است. گواهی سپرده سکه طلا، قراردادهای آتی سکه طلا و قراردادهای اختیارمعامله خرید یا فروش سکه ابزارهای نوین بورس کالا در زمینه معاملات سکه است.

میزان: گوهی سپرده کالایی سکه چه مزیت هایی دارد؟

سلطانی نژاد: در مورد گواهی سپرده کالایی سکه، در حال حاضر صرفا خزانه بانک رفاه نماد معاملاتی دارد و در حال معامله است. البته دو خزانه دیگر از دو بانک مختلف در حال پذیرش هستند. مشتریان می توانند با سپردن سکه خود در خزانه بانک رفاه و ارزیابی در بانک و صدور گواهی سپرده کالایی اقدام به فروش سکه‌های خود نمایند. خریداران نیز قادر خواهند بود روزانه گواهی سپرده کالایی را از طریق سامانه‌های کارگزاری خرید نمایند. هچنین بدون نیاز به تحویل گرفتن سکه می‌توانند مجددا از طریق همین سامانه آنها را به فروش برسانند و هر زمان که نیاز داشتند با مراجعه به خزانه بانک رفاه سکه‌های خود را دریافت نمایند.

میزان: قراردادهای آتی و اختیارمعامله چه ویژگی هایی دارد؟

سلطانی نژاد: قراردادهای آتی و اختیارمعامله با خاصیت اهرمی توسط افرادی که به دنبال پوشش ریسک قیمت هستند و یا به دنبال یک سرمایه‌گذاری با ریسک بالا هستند به کار گرفته می‌شود. مشتریان این بازارها در صورت اخذ موقعیت در این بازارها و نگه‌داشتن آن تا سررسید می‌توانند سکه خود را به قیمت تعیین‌شده در روز معامله تحویل دهند یا تحویل بگیرند.

میزان: آیا صندوق کالایی پشتوانه طلا در بورس کالا وجود دارد؟

سلطانی نژاد: همچنین تا کنون دو صندوق کالایی پشتوانه طلا در این بازار ایجاد شده و در حال فعالیت هستند و سرمایه افراد غیرمتخصص را تجمیع کرده و با سرمایه‌گذاری در بازارهای مرتبط با سکه، سرمایه‌گذاران را از سود حاصل منتفع می‌نمایند.

میزان: بورس کالا چه مزیت‌های برای عرضه محصولات پتروشیمی دارد؟

سلطانی نژاد: عرضه محصولات پتروشیمی در بورس کالا موجب شده است تا با آگاهی یافتن از میزان عرضه و تقاضای هر محصول بتوان برنامه‌ریزی در تولید و بازار پتروشیمی را بهبود بخشید. عرضه محصولات پتروشیمی در بورس سبب شفافیت در عرضه و تقاضا می‌شود، همچنین نگرانی و التهاب را در بازار پتروشیمی کم کرده و تقاضای خرید را واقعی‌تر کرده و در مجموع به تنظیم بازار کمک می کند. همچنین از این طریق مصرف‌کنندگان داخلی با دسترسی بهتر و عادلانه‌تر به بازار به دور از انحصار توانسته‌اند به تأمین نیازهای خود بپردازند. دولت نیز با بهره‌گیری از مکانیزم‌های فراهم شده در بورس کالا توانسته است بخشی از بازار پتروشیمی را سامان دهد و با حذف واسطه‌های غیر ضرور هزینه مصرف‌کنندگان را نیز کاهش دهد.

میزان: چه اقداماتی برای عرضه برنج در بورس کالا صورت گرفته است؟

سلطانی نژاد: از آنجایی که قیمت این محصول کشاورزی دارای قیمت حاشیه بازار است بنابر این از حمایتی بالاتر برخوردار بوده و انتظار نداریم که تمام برنج تولیدی در بورس کالا معامله شود.بر همین اساس محصولات استان های اردبیل ، مرکزی، خراسان شمالی و زنجان در بورس کالا عرضه خواهد شد، این روش عرضه کالا سبب افزایش کیفیت کالا نیز خواهد شد.

میزان: عرضه شکر در بورس کالا تا چه حد توانسته بازار را کنترل کند؟

سلطانی نژاد: با توجه به عرضه‌های مستمری که شرکت دولتی بازرگانی و مجموعه انجمن شکر در سال جاری داشتند بازار به خوبی تنظیم شد و شاهد قیمت متعادل عرضه این محصول در بازار بودیم. این امر به دلیل عرضه‌های پر حجم در بورس کالا صورت گرفت.

میزان: عرضه سیمان در بورس کالا به کجا رسید؟

سلطانی نژاد: بورس کالا در چند سال اخیر بارها آمادگی خود را برای عرضه سیمان اعلام کرده و با توجه به مذاکراتی که با انجمن سیمان انجام شده در تلاش هستیم با تعیین یک قیمت منصفانه بتوانیم این کالا را در بازار بورس کالا عرضه کنیم.

میزان : عرضه خودرو در بورس کالا به کجا رسید؟

بله خوشبختانه استقبال خوبی از عرضه خودور کیاسراتو در بورس کالا صورت گرفت و با توجه به شرایط ویژه بورس برای فروش این خودروها کمتر از دقایقی تمامی این خودروها به فروش رسید؛ به علاوه برنامه جدیدی برای عرضه خودروهای داخلی در بورس کالا داریم که در این میان ایران خودرو درخواستی داده و باید منتظر ماند و دید که این پیشنهاد تا چه حد جدی است و چه خودروهایی عرضه خواهد شد و برای برداشته شدن بازار انحصاری باید مکانیزیم عرضه و تقاضا فعال شود، که زیر ساخت لازم در بورس کالا برای این امر فراهم است و ورود بورس کالا می‌تواند موجب شکسته شدن انحصار در بازارهای بیرونی شود.