هراس اسرائیل از مهندسان ایرانی؛ جعبه سیاه شتاب علمی ایران کجاست؟

به گزارش گروه بین‌الملل ، پیشرفت سریع علمی ایران در سال‎های پس از انقلاب اسلامی حیرت و وحشت بسیاری از باصطلاح ابرقدرت‎های جهان را برانگیخته است.

انقلاب شکوهمند اسلامی ایران سرآغاز تحولات شگرفی در زمینه‌های سیاست، اقتصادی،‌ اجتماعی و علمی در ایران و جهان بوده‌ است؛ از جمله شعارهای اصلی انقلاب اسلامی استقلال‌ طلبی و تکیه بر نیروی داخلی و بومی در همه عرصه‌ها بوده‌ که هم‌اکنون پس از چهار دهه از عمر انقلاب اسلامی خود را بیشتر در پیشرفت‎های درخشان علمی در حوزه‌های گوناگون نشان می‌دهد.

رشد سریع علمی جامعه ایرانی پسا انقلاب نشأت‌ گرفته از مبانی فکری دین اسلام به عنوان شالوده انقلاب اسلامی است که در سخنان بنیانگذار انقلاب اسلامی نیز به‌ تکرار به آن اشاره شده که استقلال کشور در گرو پیشرفت و استقلال علمی است.

رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز با تأکید همیشگی بر پیشرفت علمی کشور فرموده اند: حقیقتاً کشوری که دستش از علم تهی است، نمی‌تواند توقع عزت، توقع استقلال، و هویت و شخصیت،‌ توقع امنیت و توقع رفاه داشته باشد (دیدار با نخبگان 12 شهریور 1386).

تا پیش از انقلاب اسلامی از جمعیت 35 میلیونی ایران تنها 175 هزار نفر دانشجو بودند، اکنون با رشدی 20 برابر به عدد شگفت‌آور بیش از 4 میلیون دانشجو در کشور 80 میلیونی رسیده‌است. و با اینکه پیش از انقلاب در برخی از استان‌ها هیچ واحد آموزشی عالی وجود نداشت در حال حاضر تعداد 119 دانشگاه و مرکز آموزش عالی دولتی، 28 مرکز آموزش عالی وابسته به دستگاه‌های اجرایی، 295 دانشگاه غیرانتفاعی، 550 دانشگاه پیام نور، 385 دانشگاه آزاد اسلامی، 739 مرکز آموزش عالی علمی و کاربردی، 274 مرکز آموزش فنی حرفه‌ای و تربیت عملم در کشور فعال‌اند. اگر سهم ایران در تولید علم‌ جهانی در سال 1357 یک صدم درصد بود در سال 1395 با افزایشی 180 برابری سهم ایران در تولید علم جهان عدد81/1 بوده‌است.

در حالی که تا پیش از انقلاب اسلامی، نزدیک به 70 درصد بزرگسالان کشور بی‌سواد بودند و کم‌تر از 40 درصد کودکان می‌توانستند به مدرسه بروند، اکنون رقم باسوادی در کشور به عدد 100 درصدی در حال نزدیک شدن است.

هم‌اکنون ایران در عرصه‌هایی مانند هوافضا، فناوری هسته‌ای، نانو تکنولوژی،‌سلول‎های بنیادی، پزشکی، شبیه‌سازی موجودات زنده،... به جایگاه ممتازی در جهان دست یافته است.

توجه و تأکید ویژه رهبر معظم انقلاب اسلامی بر لزوم پشرفت سریع علمی کشور طی ده‌های گذشته موجب شده تا هم‌اکنون ایران در زمینه فناوری و تحقیقات سلولهای بنیادی جزء 10 کشور برتر جهان باشد و در حوزه فناوری نانو نیز رتبه ششم دنیا را داشته باشد. در حوزه هوافضا ایران با اینکه فعالیت در این حوزه را دیر آغاز کرد اما طی سالهای اخیر در حرکتی جهشی با ارسال ماهواره‌های مختلف و موجود زنده به فضا در میان 9 کشور صاحب چرخه کامل فناوری فضایی در دنیا قرار گیرد.

در حوزه پزشکی نیز دستاوردهای بسیاری بدست آمده  که تنها در یک بخش با خدمات بهداشتی ارائه شده پس از انقلاب اسلامی، ایران هم اکنون از نظر افزایش امید به زندگی، کاهش مرگ مادر و کودک، گسترش دانش آموختگان علوم پزشکی، پیشرو بودن در درمان های جدید، تولید داروهای مبتنی بر فناوری های جدید از جمله کشورهای تراز اول دنیاست. همچنین امید به زندگی پیش از انقلاب ۵۴ تا ۵۷ سال بوده که اکنون به ۷۶ سال برای مردان و ۷۹ سال برای زنان رسیده است. پیش از انقلاب اسلامی در کل کشور تنها ۵ هزار و ۸۹۰ متخصص وجود داشت که ۶۸ درصد آن در تهران بودند اما در حال حاضر بر اساس آمار نظام پزشکی، ۷۸ هزار نفر پزشک عمومی، ۳۶ هزار نفر پزشک متخصص و فوق تخصص، ۲۴ هزار نفر دندانپزشک عمومی، ۲ هزار نفر دندانپزشک متخصص، ۱۹ هزار نفر دکتری داروسازی، یک هزار و ۲۰۰ نفر دکتری علوم آزمایشگاهی، ۳۵ هزار نفر ماما و ۱۵ هزار نفر گروه‌های پروانه دار داریم.

جمهوری اسلامی علی‌رغم تمام تحریم‌ها و فشارهای ظالمانه کشورهای مستکبر با تکیه بر دانش بومی و تلاش و مجاهدت جوانان متخصص خود توانسته به چرخه کامل سوخت هسته‌ای (غنی‌سازی) دست یابد و از نظر دانش علمی و فناوری در این عرصه در ردیف 8-7 کشور پیشرفته جهان قرار گیرد.

پیشرفت‎های علمی و دست‌یابی ایران به برخی از فناوری‎های نوین در کوتاه‌ترین زمان به گونه‌ای حیرت‌انگیز بوده که بسیاری از رسانه‌های جهان نه تنها به آن اذعان کره بلکه به شیوه‌های مختلف به دولت‎های خود هشدار داده‌اند که  رشد شتابان علمی ایران در عرصه‌های گوناگون چالشی جدی برای هژمونی آنها در جهان خواهد بود.

جایگاه علم در ایران

وب‌سایت«idgconnect» در تاریخ 19 ژانویه 2015 در مطلبی با عنوان «جایگاه علم در ایران» به قلم «اندرو براون» به رشد شتابان تولیدات علمی در ایران اشاره می‌کند و می‌نویسد: شاید برای مردمان کشورهای غربی که عادت به تداعی ایران با سلاح هسته‌ای، تحریم‎های بین‌امللی، قوانین سخت‌گیرانه و...دارند، شنیدن اینکه ایران در رشد پژوهش علمی مقام نخست جهان دارد، تعجب‌برانگیز باشد، اما برای کسی برنامه هسته‌ای ایران را در نظر داشته باشد، اندکی از شنیدن این خبر تعجب نخواهد کرد.

اساس و پایه برنامه هسته‌ای ایران، علم است، موشک‎های هسته‌ای را دهقانان نمی‌سازند، اگرچه جهان غربی نسبت به توسعه برنامه هسته‌ای ایران کلیشه‌های خود را دارند، ایران همچنان در حال کسب دست‌‍آوردهای زیاد در عرصه علم است.

به نوشته «اندرو براون»، «اسکوپوسScopus» از پورتال‎های معتبر پژوهش دانشگاهی هرساله مقاله‌های دانشگاهی منتشر شده در هر کشوری در سطح جهان بررسی و آنگاه رتبه کشورهای جهان براساس مقاله‌های علمی رتبه‌بندی می‌کند.

آمارهای جهانی از پیشرفت علمی ایران

بر اساس گزارش سال 2013 اسکوپوس، ایران از نظر تولید مقاله‌های پژوهشی رتبه 17 جهان را کسب کرده‌ است، که در سال 2010 رتبه 20 و در سال 2000 رتبه 48 جهان را داشت. رشد پژوهش علمی در ایران در سال 2009، یازده‌ برابر متوسط جهانی بود و در سالهای اخیر نیز همچنان به رشد شتابان خود ادامه داده‌است. در سال 2008 پژوهشگران دانشگاهی ایران 19 هزار و 297 مقاله تولید کردند، عددی که در سال 2010 به 29 هزار و 331 و در سال 2011 به رقم چشمگیر 38 هزار و 800 مقاله افزایش یافت.

«اندرو براون» با بیان این که سرعت رشد تولیدات علمی ایران در حوزه‌های مختلف علمی صورت گرفته در خصوص علت پیشرفت علمی ایران می‌نویسد: همانند هر جای دیگری پیشرفت چشمگیر تولیدات علمی ایران را نمی‌توان تصادفی دانست، دولت ایران پشتیبانی زیادی از پژوهش‎های علمی دارد و هم‌اکنون 75 درصد هزینه‌ پژوهش‎های علمی را پشتیبانی می‌کند و تا بالاترین سطح آموزش عالی و صنایع مشارکت دارد.

هراس اسرائیل از مهندسان ایرانی

«شلومو مایتال» از پژوهشگران ارشد اسرائیل در واکنش به رشد سریع علمی دهه اخیر ایران در تاریخ 6 ژانویه 2016 گزارشی هشدارآمیز خطاب به مقامات اسرائیلی با عنوان «آیا ایران برنده جنگ فن‌آوری خواهد بود؟» در پایگاه «جروزالم پست» منتشر می‌کند.

به نوشته «شلومی مایتال» هرتزل هالوی (Herzl Halevi) رئیس وقت اطلاعات ارتش اسرائیل در 29 اکتبر 2016 در نشست محرمانه‌ای در «دانشکده مدیریت تل‌آویو» گفته است «اگر از من بپرسید که آیا طی 10 سال آینده جنگی بین اسرائیل و ایران رخ خواهد داد، پاسخ من به این پرسش پاسخی تعجب‌برانگیز خواهد بود. باید بگویم ما هم‌اکنون درگیر جنگ با ایران هستیم؛ ما در حال جنگ فناوری با ایران هستیم. مهندسان ما همین حالا درگیر نبرد با مهندسان ایرانی هستند و روزبه‌روز این جنگ نیز شدیدترخواهد بود».

«هرتزل هالوی» در گفتگویی با روزنامه «هاآرتص» نسبت به برتری اسرائیل در جنگ فناوری با ایران ابراز بدبینی می‌کند و می‌گوید: از زمان پیروزی انقلاب 1979 (1357) تاکنون شمار دانشگاه‌ها و دانشجویان ایرانی 20 برابر شده‌ است، در حالی‌که این رقم در اسرائیل 3.5 برابر است. روی‌آوری و ورود به رشته‌های مهندسی، فناوری و علوم پایه در ایران سر به‌ فلک کشیده‌ است.

«مایتال» سخنان «هالوی» را این‌گونه تفسیر می‌کند «به عبارت دیگر در این جنگ فناوری، اسرائیل در حال باخت است.»

این پژوهشگر ارشد اسرائیلی با استناد به گزارش‎های سال 2011 دانشگاه صنعتی«تخنیون» اسرائیل درباره مقایسه سرمایه انسانی در حوزه فناوری و علوم در ایران، ترکیه و اسرئیل تصریح می‌کند: داده‌های جدید نشان می‌دهد در اسرائیل شمار دانشجویان در رشته‌های فناوری و علوم پایه در دهه گذتشه به ازا هر هزار نفر عدد ثابت 14 بوده ، در حالی‌که این تعداد در ایران 25 بوده یعنی طی 10 ساله گذشته دوبرابر شده‌است. بین سال‎های 2007 تا 2014 تعداد دانشگاه‌های اسرائیل درمیان 100 دانشگاه برتر جهان از 4 دانشگاه به 3 دانشگاه سقوط کرده اما ایران طی این سالها موفق شده برای نخستین بار یکی از دانشگاه‌های خود را به 100 دانشگاه برتر جهان اضافه کند.

به نوشته «شلومی مایتال» هم‌اکنون بیش از 2 میلیون دانشجو در رشته‌های مهندسی و علوم‌پایه در ایران تحصیل می‌کنند که از سال 2004، صدوشصت‌ویک درصد افزایش نشان می‌دهد، اما در اسرائیل تنها با افزایش 20 درصدی روبرو بوده‌ایم و در حال حاضر 107 هزار دانشجود در رشته‌های مهندسی و علوم پایه در اسرائیل تحصیل می‌کنند.

دست‌آوردهای واقعی پیشرفت علمی ایران جهانیان را شگفت‌زده می‌کند

بنا به داده‌های شرکت چند ملیتی «تامسون رویترز» که اطلاعات جهانی را جمع‌آوری می‌کند و مرکز آن در شهرهای نیویورک و تورنتو است، ایران با توجه به چاپ مقاله‌های علمی در ژورنال‎های بین‌المللی در حال حاضر سریعترین رشد تولید علمی در جهان دارد. در دسامبر 2013 ایران میمونی به نام «فرگام» را به فضا فرستاد و صحیح و سالم به زمین برگشت، موشک‎هایی با توانایی پرتاب ماهواره ساخته که می‌توانند برای حمل پیلوت‌های نظامی در فاصله‌های زیاد نیز به کار گرفته شوند.

تحریم‎های غرب عامل پیشرفت علمی؛ عبور از اقتصاد منابع-محور به سوی اقتصاد دانش‌-بنیان

«شلومی مایتال» در پاسخ به چرایی رشد سریع تولید دانش در ایران همزمان با اعمال تحریمهای بین‌المللی می‌نویسد: طنز ماجرا اینجاست که تحریم‎هایی اقتصادی که غرب برای اعمال فشار به ایران وارد کرد در واقع عامل اصلی رشد سریع تولیدات علمی در ایران است. مطابق با گزارش علم سازمان یونسکو که به تازگی با عنوان «به سوی 2030» منتشر شده « تحریمها (علیه ایران)...چالش جدی را برای سیاستگذاران ایجاد کرد تا برای تولید ثروت تمرکز خود را از صنایع استخراجی به سمت سرمایه انسانی چرخش دهند که این امر به روند تغییر اقتصاد منابع-محور به اقصاد دانش‌بینان شتاب بخشید.

بر اساس گزارش یونسکو، ایران در زمینه حجم مقامات علمی مرتبط با نانوتکنولوژی رتبه هفتم جهان داشته و بین سال‎های 2006 تا 2011 شمار شرکت‎های مشغول به فعالیتهای R&D(تحقیق و توسعه) بیش از دوبرابر شده‌ است.

جعبه سیاه رشد شتابان تولیدات عملی ایران کجاست؟

«شلومی مایتال» در ادامه برای تشریح بیشتر علت رشد فزاینده تولیدات علمی ایران طی سال‎های گذشته به سراغ دکتر «دافنه گتز» پژوهشگر ارشد اندیشکده صهیونیستی «ساموئل نعمان» رفته که از جمله دلایلی که «افنه گنز» برای رشد سریع تولیدات علمی در ایران برشمرده از قرار زیر است:

آیت‌الله خامنه‌ای پیش از این بارها تأکید کرده بود که در آینده ایران به یک قدرت علمی بزرگ تبدیل خواهد شد و کتاب «روشنای علم» آیت‌الله خامنه‌‌ای-که به انگلیسی نیز ترجمه شده‌ است- نقشه راه تبدیل ایران به یک قدرت برتر علمی را نشان می‌دهد.

در ایران هیچ تضادی بین علم و دین وجود ندارد. بلکه کاملا بر عکس، رهبران مذهبی ایران بر خلاف آنچه که در میان علمای یهودی شاهد آن هستیم، معتقدند که اسلام به پیشرفت علم کمک می‌کند و آیت‌الله خامنه‌ای نیز در سخنرانی‌های خود اظهار داشته است که اسلام و علم دست در دست یکدیگر قدم بر می‌دارند.

ایران به دانش‌آموزان شرکت‌کننده در المپیادهای جهانی توجه ویژه‌ای دارد، حتی خود آیت‌الله خامنه‌ای به دیدار دانش‌آموزان المپیادی می‌رود...به عنوان مثال اگر دست‌آوردهای اسرائیل، ترکیه و ایران را در مسابقات المپیاد جهانی ریاضی در سال 2015 مقایسه کنیم، شش شرکت‌کننده ایرانی در میان 104 کشور، مقام هفتم را کسب کرده‌اند، که سه نفر از آنها مدال طلا، دو نفر مدال نقره، و یک نفر نیز مدال برنز به دست‌ آورده‌است. اما تیم اسرائیل با کسب تنها یک مدال طلا مقام چهلم جهان را تصاحب کرد و تیم ترکیه نیز با پنج مدال طلا در جایگاه بیستم قرار گرفته‌است.

صعود ایران به قله علمی جهان

پایگاه «نیوساینتیست» در مطلبی با استناد به گزارش سال 2011 «جامعه سلطنتی انگلیس»، مشهورترین انجمن علمی جهان،  به رشد فزاینده تولید علم در خاورمیانه، چین، هند، و برزیل نسبت به بقیه مناطق جهان اشاره می‌کند.

وی با این حال تأکید می‌کند: سریعترین میزان رشد تولید علمی در جهان در اختیار ایران است. ایران کشوری است که رشد تولید علمی آن از سال 1996 تا 2008، هجده برابر بوده یعنی از تولید 736 مقاله به 13 هزار و 238 مقاله در سال رسیده‌، آماری که موجب شگفتی بسیاری از مردم جهان، به‌ویژه کشورهای غربی است.