وضعیت تامین مرغ برای نوروز ۹۹ چگونه است؟ / ۲ میلیار دلاری که با سوءمدیریت سوخت می‌شود
، مصرف گوشت مرغ در کشور به دلیل کیفیت مناسب و همچنین قیمت مناسب نسبت به گوشت قرمز در کشور طرفداران زیادی دارد و همواره تقاضا برای آن در کشور وجود دارد و به دلیل همین استقبال زیاد، صنعت مرغداری در کشور از نظر کمی توسعه زیادی پیدا کرده است.
این توسعه به گونه‌ای است که بدون سیاست گذاری، برنامه ریزی مجوز‌های زیادی برای احداث این واحد‌ها صادر شده است به گونه‌ای که چالش‌های زیادی را پیش روی این صنعت قرار داده است.
در حال حاضر عدم توسعه بازار‌های صادراتی موجب شده تولیدات این صنعت بیش از نیاز مصرفی کشور بوده و به همین دلیل تولیدکنندگان در حال متضرر شدن هستند.
برای بررسی بیشتر چالش‌ها و راهکار‌های برون رفت صنعت مرغ از شرایط فعلی با برومند چهارآیین عضو هیئت مدیره کانون سراسری مرغداران گوشتی به گفت‌وگو پرداختیم که جزئیات آن را در ذیل می‌خوانید.
میزان: با توجه به اینکه تولیدکنندگان از قیمت تعیین شده گله مند هستند در حال حاضر وضعیت تولید چگونه است؟
چهارآیین: یک زیرساختی در داخل کشور داریم برای تولید گوشت مرغ که در بدبینانه‌ترین وضع موجود ۱.۵ برابر نیاز داخل توان تولید گوشت مرغ داریم از این نظر یک وضعیت فوق‌العاده در کشور وجود دارد، ببینید در جهان سالانه حدود ۱۲۰ میلیون تن گوشت مرغ تولید می‌شود که حداکثر ۱۲ میلیون تن توسط کشور‌های تولید کننده به کشور‌های دیگر صادر می‌شود.
در کشور حداقل ۱.۵ برابر نیاز داخل توان تولید داریم بنابر این سهم کشور در ۱۲ میلیون تنی که تجاری می‌شود می‌تواند بسیار بالا باشد، در بدبینانه‌ترین حالت می‌توانیم ۲ میلیارد دلار ارز وارد کشور کنیم که با سیاست‌ها و برنامه ریزی‌های غلط آن را تبدیل به یک تهدید کردیم. به دلیل اینکه مرغداران در حال ضرر هستند. یک زیرساخت بسیار قابل ملاحظه‌ای ایجاد کردیم، اما در آن سیاست گذاری‌های مرتبط با صادرات همگام با این ظرفیت سازی پیش نرفتیم. همین کشور‌های همسایه از افغانستان تا عمان را در نظر بگیریم بیش از ۲ میلیون و ۹۰۰ هزار تن مرغ نیاز دارند که یک میلیون تن مازاد تولید را صادر کنیم.
اما در حال حاضر ۵۰ هزار تن صادر می‌کنیم برای اینکه ناگهان تصمیم می‌گیریم که صادرات را ممنوع کنیم و فکر می‌کنیم با اینکار قیمت کنترل می‌شود. در حالی که در جایی که بازار رقابتی داریم، مکانیزم عرضه و تقاضا تعیین کننده نهایی قیمت است، از شهریور ۹۷ تا کنون ۴ مرحله صادرات ممنوع و رفع ممنوعیت شده این تصمیم خلق الساعه و ناگهانی به پیکره این صنعت آسیب وارد می‌کند و موجب می‌شود بازار‌های هدف نسبت به صادرکنندگان ایرانی بی اعتماد شوند و به تصور اینکه ایران سیاست باثباتی در امر صادرات گوشت مرغ ندارد، نیاز خود را از جای مطمئن تری مثل ترکیه حتی با کیفیت پایین‌تر از ایران تامین می‌کند و بازار‌ها را اینگونه از دست می‌دهیم.
میزان: هزینه تولید هر کیلوگرم گوشت مرغ چقدر است؟
چهارآیین: قیمت تمام شده هر کیلوگرم گوشت مرغ در حال حاضر کمتر از ده هزار و ۵۰۰ تومان نیست، اما قیمت مرغ زنده، درب مرغداری با قیمت ۸ هزار تومان عرضه می‌شود یعنی مرغدار در هر کیلوگرم ۲ هزار و ۵۰۰ تومان متضرر می‌شود و برای یک مرغداری ۲۰ هزار قطعه‌ای حدود ۱۲۵ میلیون تومان زیان می‌بیند. در مناطقی که یکهزار خانوار جمعیت دارد در اطراف آن یک تا سه تا مرغداری با ظرفیت‌های مختلف ساخته شده است، زمانیکه بی برنامه مجوز ساخت می‌دهیم بدون در نظر گرفتن کشش بازار این مشکلات به وجود می‌آید و مرغداری که سرمایه گذاری کرده و به بانک بدهکار است ناچار به ادامه تولید با همین شرایط زیان است به امید اینکه در آینده سودی ببرد.
میزان: در حال حاضر میزان تولید مرغ در کشور چقدر است؟
چهارآیین: میزان تولید مرغ زنده در کشور در حال حاضر حدود سه میلیون تن است که معادل دو میلیون و ۲۵۰ هزار تن گوشت مرغ است در حالیکه ظرفیت تولید مرغ زنده بیش از ۴ میلیون تن در سال است.
میزان: دولت در راستای حمایت از تولید چه کارهایی باید انجام دهد که انجام نشده است؟
چهارآیین: دولت بر اساس ماده ۳۳ قانون برنامه ششم توسعه مکلف وموظف شده که هم مشوق‌های صادراتی را پرداخت بکند هم ۲۰ درصد از منابع صندوق‌های حمایت از توسعه کشاورزی را به امر صادرات اختصاص بدهد و هم تفاوت قیمت بین کالای تولید شده داخل و کالایی که صادر می‌شود را به عنوان یارانه تولید به تولید کنندگان پرداخت کند همچنین اگر خواست در زمینه واردات پروتئین اعم از گوشت قرمز، سفید، تخم مرغ اقدام کند تعرفه‌ها باید به گونه‌ای وضع شود که به نفع تولید کننده داخلی باشد که این هم تکلیفی است که همچنان روی زمین است.
میزان: دولت برای خرید تضمین حدود یک میلیون تن مرغ مازاد اقدامی انجام می‌دهد؟
چهارآیین: ماده ۵ و ۶ اساسنامه شرکت پشتیبانی امور دام کشور این شرکت را موظف کرده که از تولید کننده حمایت کند که یکی از آن مکانیزم‌هایی که ذیل ماده ۶ این اساسنامه دیده شده خرید تضمینی محصول مرغداران است اما، شرکت پشتیبانی هنگامی که برای خرید وارد می‌شود به جای اینکه به تولید کننده رجوع کند به سراغ کشتارگاه می‌رود، کشتارگاه جزو صنایع تبدیلی واسطه هست که پس از کشتار و بسته بندی آن را با یک ارزش افزوده عرضه می‌کند. شرکت پشتیبانی از این وظیفه ذاتی و قانونی تاکنون استنکاف کرده یعنی به جای خرید مستقیم مرغ زنده از مرغدار به سراغ محصول فرآوری ون‌هایی شده به شکل منجمد رفته و این کمک به تولید نیست و سودی به تولید کننده نمی‌رساند، پشتیبانی امور دام وظیفه دارد به شکل مستقیم مرغ زنده خریداری، فرآوری و منجمد کند و سپس در انبار‌ها تا سقف ذخایر استراتژیک که حدود ۷۰ هزار تن است ذخیره کند و و در مواقع لزوم عرضه کند که این وظیفه به درستی تا کنون انجام نشده ضمن اینکه این خرید‌های تضمینی در بند ۲۳ ماده ۷ اساسنامه سازمان حمایت هم وجود دارد یعنی هر گاه که دولت تعیین قیمت می‌کند باید خرید تضمینی را هم انجام بدهد در حالی که سازمان تعیین قیمت می‌کند، اما کاری به خرید تضمینی ندارد.
میزان: وضعیت تامین مرغ برای عید چگونه است؟
چهارآیین: ۱۳۰ میلیون قطعه در دی ماه جوجه ریزی شده و ۱۴۰ میلیون قطعه نیز در بهمن ماه جوجه ریزی می‌شود که بخش عمده‌ای از این جوجه‌ها وارد سالن‌های پرورش شدند که با این میزان جوجه ریزی به هیچ عنوان نگرانی برای تامین مرغ پایان سال نخواهیم داشت.
در سال گذشته در دو ماه پایان سال بهمن و اسفند با ۱۱۲ میلیون جوجه ریزی روزانه به ۷ هزار و ۵۰۰ تن گوشت مرغ رسیدیم، اما امسال با ۱۴۰ میلیون جوجه ریزی حدود ۷۰ هزار تن مازاد تولید خواهیم داشت.
میزان: مصرف روزانه مرغ در کشور چقدر است؟
چهارآیین: مصرف روزانه بین ۶ هزار تن تا ۶۵۰۰ تن در ۱۰ ماهه اول سال و چیزی حدود ۷ هزار تا ۸ هزار تن در دو ماهه پایان سال مصرف روزانه گوشت مرغ است، مخصوصا در نیمه دوم اسفندماه تقاضا روزانه تا مرز ۷۵۰۰ تا ۸ هزار تن می‌رسد.
میزان: تامین خوراک برای مرغداری‌ها در چه وضعیتی است؟
چهارآیین: به رغم همه انتقاداتی که از دولت در زمینه مدیریت تولید، وجود دارد، اما در مورد تامین کنجاله سویا و ذرت مشکلی نداریم هرچند شاید قیمت افزایش یابد، اما به اندازه کافی نهاده‌ها خریداری، ذخیره و به استان‌ها حمل شده است.