نگرانی زندانیان از شیوع موج دوم کرونا در اروپا؛ هشدار‌هایی که جدی گرفته نشد

- افزایش تصاعدی دوباره تلفات «کووید-۱۹» در کشور‌های اسپانیا و فرانسه نشان می‌دهد که اتحادیه اروپا رسما وارد موج دوم شیوع کرونا شده است. در موج نخست، شاهد ابتلای بسیاری از ساکنان خانه‌های سالمندان و زندانیان در اروپا به این ویروس بودیم. همین مسئله منجر به تمرکز گروه‌های مستقل حقوق بشری بر وضعیت این دو گروه (سالمندان و زندانیان) در اروپا شد.

 

با این حال نه تنها تمهیدی از سوی اروپاییان در مواجهه با این هشدار‌ها صورت نگرفت، بلکه اکنون با شیوع موج دوم کرونا، بار دیگر شاهد وخامت اوضاع میان این دو گروه آسیب پذیر هستیم.

مقامات اروپایی، آمار رسمی و دقیقی را در خصوص تعداد زندانیان مبتلا به کرونا اعلام نمی‌کنند. با این حال، گزارش‌های منتشر شده از وضعیت زندان‌های اروپا، به خوبی نشان می‌دهد که بحران به وجود آمده (بر اثر شیوع کرونا) تا چه اندازه‌ای جدی است. شبکه «یورونیوز»، در یکی از گزارش‌های خود، به تراکم زندانیان در زندان‌های اروپا اشاره می‌کند و می‌نویسد:

 «با شیوع ویروس کرونا، زندگی آن‌هایی که در زندان‌ها دوران حبس خود را می‌گذارنند، نیز تغییرکرده است و بسیاری از کشور‌های درگیر کرونا با مشکلات بسیاری در این زمینه مواجه شده‌اند. اروپا از این امر مستثنی نیست؛ به خصوص که بسیاری از زندان‌های اروپایی از لحاظ تراکم جمعیت در وضعیت مناسبی قرار ندارند. مقام اول پرتراکم‌ترین زندان‌های اروپا از آن پایتخت اتحادیه اروپا یعنی بلژیک است. در این کشور ۱۲۱ زندانی در فضایی که مناسب نگهداری ۱۰۰ زندانی است دوران حبس خود را می‌گذرانند. پس از بلژیک، ایتالیا و فرانسه پرتراکم‌ترین زندان‌ها را دارند. این دو کشور به ترتیب ۱۱۹ و ۱۱۷ زندانی را در فضای استاندارد برای ۱۰۰ نفر نگهداری می‌کنند.»

قبل از شیوع ویروس کرونا، هشدار‌های صریحی به کشور‌های اروپایی در خصوص تراکم زندانیان و فضای نامناسب زندان‌ها داده شد، اما هیچ یک از این موارد جدی گرفته نشد. نکته مهم تر، مربوط به حضور هزاران زندانی سالخورده در زندان‌های اروپاست. کسانی که به لحاظ جسمی ضریب آسیب پذیری بیشتری نسبت به سایر زندانیان دارند و اتفاقا در جریان شیوع موج اول ویروس کرونا نیز اکثر قربانیان کرونا در زندان‌ها را تشکیل دادند.

 

منابع غربی تاکید کرده اند که سازمان دیده بان حقوق بشر پیش از شیوع ویروس کرونا بار‌ها از وضعیت تراکم بالای جمعیت در برخی از زندان‌های کشور‌های عضو اتحادیه اروپا انتقاد کرده و نسبت به یک فاجعه انسانی هشدار داده است. کمیساریای حقوق بشر سازمان ملل، با توجه به گزارش‌های مختلف سازمان‌های مردم نهاد حقوق بشری، اخطار جدی حقوق بشری به برخی از کشور‌ها از جمله فرانسه داده است.

 

یورونیوز گزارش خود در خصوص حضور افراد سالمند در زندان‌ها را نیز این گونه تکمیل کرده است: «اما اکنون با شیوع این ویروس که می‌تواند جان زندانیان را بگیرد، نگرانی‌ها دوچندان شده است. این در حالی است که زندانیان بسیاری بالای ۶۵ سال سن دارند و ابتلا به ویروس کرونا بیش از سایر افراد جانشان را به خطر می‌اندازد. انگلیس، ایتالیا، فرانسه، لهستان و اسپانیا بیشترین تعداد محکومان بالای ۶۵ سال را دارند.»

هشدار در خصوص وضعیت زندان‌ها در اروپا، مدت هاست به مقامات این قاره ارائه شده است. با این حال مقامات اروپایی تمایلی نسبت به درک این هشدار‌ها و فراتر از آن، بر طرف کردن دغدغه‌های انسانی در این خصوص ندارند. نقض حقوق بشر به بهانه شیوع کرونا در قاره اروپا تشدید شده است.

کار به جایی رسید که اخیرا سازمان عفو بین‌الملل نسبت به نقض حقوق شهروندان در برخی کشور‌های اروپایی و در پوشش مقابله با کرونا هشدار داد. این نهاد حقوق بشری می‌گوید «چنین مسائلی به خصوص در مجارستان و لهستان نگران‌کننده است. برای مقابله با شیوع گسترده ویروس جدید کرونا تقریبا در تمام کشور‌های جهان محدودیت‌های زیادی بر زندگی اجتماعی شهروندان تحمیل شده است. سازمان عفو بین‌الملل هشدار داده است که این محدودیت‌ها در برخی کشور‌های اروپایی به نقض حقوق اساسی شهروندان منجر شده است. بر این اساس، گرایش به محدود کردن حقوق شهروندی که از سال گذشته در برخی کشور‌ها مشاهده می‌شد، در سایه بحران کرونا شتاب گرفته است.»

 

همان گونه که مشاهده می‌شود، بحران کرونا به تنهایی مولد بحران‌های حقوق بشری در قاره اروپا نبوده است؛ بسیاری از این بحران‌ها از قبل نیز وجود داشته و در جریان شیوع ویروس کرونا، شاهد آشکارتر شدن آن بوده ایم.

اتخاذ تصمیمی اساسی در خصوص وضعیت زندانیان اروپایی در دوران شیوع کرونا، هنوز مراحل بوروکراتیک و اداری پیچیده خود در کشور‌های اروپایی را طی می‌کند. از سوی دیگر، دغدغه‌ای جدی برای اتخاذ یک تصمیم جمعی یا حتی ملی در این خصوص میان اعضای اتحادیه اروپا وجود ندارد. همین مسئله سبب شده است تا با شیوع موج دوم کرونا، بحران در زندان‌های اروپا شدت گیرد.

 

متخصصان امور درمانی و بهداشتی در جهان هشدار داده اند که زندانیان، مقامات و کارمندان زندان‌ها و خانواده‌های آن‌ها به خاطر شیوع بیماری کووید ۱۹ در سراسر جهان به شدت در معرض خطر قرار دارند. شبکه آلمانی «دویچه وله» در گزارشی در این خصوص می‌نویسد: «تعداد زندانیان آزاد شده در دوران کرونا بسیار کم است. این روند بسیار کند پیش می‌رود. سازمان‌های حقوق بشری هشدار داده اند که زندانیان به دلیل نبود امکانات به ندرت می‌توانند فاصله گذاری اجتماعی را رعایت کنند و این کار خطر افزایش ابتلا به ویروس کرونا را افزایش می‌دهد. علاوه بر این غالبا تاسیسات کافی بهداشتی و امکانات و مراقبت‌های بهداشتی وجود ندارد.»

 

نگرانی اصلی اینجاست که با شیوع گسترده‌تر کرونا در کشور‌های اروپایی (که شواهد آن از اکنون قابل مشاهده است)، بار دیگر شاهد وخامت اوضاع زندان ها، حتی نسبت به دور اول شیوع کرونا در این قاره باشیم.

 

این در حالیست که سران اتحادیه اروپا ترجیح می‌دهند وقت خود را بر سر موضوعاتی مانند عادی سازی روابط امارات و رژیم صهیونیستی یا تنظیم مناسبات خود و آمریکا در ناتو صرف کنند. شاید زمانی مقامات اروپایی با «بحران غیر قابل کنترل» ناشی از شیوع گسترده کرونا در زندان‌ها مواجه شوند که دیگر جایی برای پشیمانی و اقدام آن‌ها در این خصوص وجود نداشته باشد!