گرانی میوه؛ از دلال‌های دانه درشت تا سفارش تلفنی خرید میوه
- روزنامه همشهری نوشت: کمبود و گرانی برخی اقلام میوه و تره‌بار موجب تغییر سبک خرید و تصمیمات تازه ستاد تنظیم بازار برای ممنوعیت صادرات سیب و پرتقال و صدور مجوز واردات برخی اقلام میوه مانند نارنگی پاکستانی شده است.
با نزدیک شدن به ایام پایانی سال و وعده‌های مسئولان برای رشد عرضه و نظارت بر بازار میوه و تره‌بار، سیر صعودی قیمت این اقلام در بازار خرده‌فروشی همچنان ادامه دارد. این افزایش قیمت‌ها در حالی است که دست اندرکاران بخش تولید و تشکل‌های صنفی از فراوانی تولید و عرضه اکثر اقلام میوه و وجود ذخایر مناسب برای تنظیم بازار شب عید خبر می‌دهند. با وجود این کمبود برخی اقلام میوه مانند موز و نارنگی و افزایش قیمت سایر اقلام پرمصرف مانند سیب و پرتقال، فشار مضاعفی را بر برخی خانوار‌ها به‌خصوص اقشار کم درآمد تحمیل کرده و موجب کاهش سهم این اقلام از سبد مصرفی آنها، تغییر سبک مصرف با خرید دانه‌ای میوه و حتی خرید میوه‌های پلاس (ته باری) در برخی مراکز عرضه مستقیم مانند میادین میوه و تره‌بار شده است. با این شرایط ستاد تنظیم بازار در مصوبات اخیر خود سازوکار‌هایی را برای رشد عرضه از طریق ممنوعیت صادرات سیب و پرتقال و صدور مجوز واردات برخی اقلام میوه مانند نارنگی اتخاذ کرده است.
مصوبات جدید برای تنظیم بازار میوه
ستاد تنظیم بازار در جلسه فوق‌العاده پنجشنبه هفته گذشته خود با واردات میوه و سایر کالا‌های اساسی از طریق تجار، تعاونی‌ها و بازارچه‌های مرزی با محوریت استانداران مرزی برای فراوانی توزیع در شبکه کشورموافقت کرد. همچنین با مصوبه این ستاد، صادرات سیب و پرتقال تا اطلاع ثانوی و متعادل شدن قیمت فروش میوه و همچنین فراوانی کالا در شبکه‌های توزیع محدود شد. این ستاد همچنین برآغاز توزیع ذخایر میوه شب عید بدون هیچ‌گونه محدودیتی در کل کشورتأکید و اعلام کرد که تمامی دارندگان ذخیره میوه می‌توانند با هماهنگی لازم نسبت به توزیع کالای خود در غرفه‌های رایگانی که از طریق میادین میوه و تره‌بار در اختیار آنها قرار خواهد گرفت، اقدام کنند. برخی فعالان صنفی، این مصوبات ستاد تنظیم بازار را زمینه‌ساز رشد عرضه، کاهش دلال بازی و ساماندهی قیمت و عرضه میوه و تره‌بار در بازار شب عید تلقی می‌کنند.
معمای رشد عرضه و گرانی
رئیس اتحادیه بارفروشان با بیان اینکه کمبودی در زمینه میوه‌های تولید داخلی به‌خصوص سیب و پرتقال نداریم، گفت: اکنون ۴۰۰ هزار تن پرتقال و ۵۰۰ هزار تن سیب در کشور وجود دارد، اما دلیل گرانی میوه دلالبازی و ضعف نظارت است.
مصطفی دارایی‌نژاد افزود: اکنون قیمت کف و سقف هر کیلوگرم پرتقال تامسون شمال در میدان مرکزی میوه و تره‌بار از ۹ تا ۱۲ هزار تومان، سیب زرد از ۵ تا ۱۴ هزارتومان (سوپر ممتاز، میانه و دماوند) و سیب قرمز از ۷ تا ۱۰ هزار توما ن است.
او افزود: متأسفانه عرضه‌کنندگان میوه در سطح خرده‌فروشی نرخ تمام‌شده عرضه را رعایت نکرده و با این روند اکنون نرخ هر کیلوگرم سیب زرد ممتاز در خرده‌فروشی‌های سطح شهر به ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان نیز افزایش یافته که بازرسان سازمان‌های صمت، تعزیرات و... به بازار ورود کرده و در حال برخورد با متخلفان هستند.
رئیس اتحادیه بارفروشان، افزود: طبق قانون نظام صفنی خرده‌فروشی‌های سطح شهر باید میوه را با حداکثر ۳۵ درصد سود خرده‌فروشی و میادین اقماری مانند میادین میوه و تره‌بار شهرداری تهران با ۱۵ درصد سود خرده‌فروشی به مشتریان عرضه کنند.
دارایی‌نژاد با بیان اینکه اتحادیه خرده‌فروشان باید بر قیمت عرضه میوه در واحد‌های صنفی نظارت کند تا بازار دچار دلالبازی نشود، افزود: افراد عادی نمی‌توانند میوه را احتکار و در بازار میوه دلالی کنند بلکه اکنون دلال‌های دانه درشت بازار میوه را در اختیار گرفته و تنها ۴۰ درصد میوه در دست باغداران مازندران و ۶۰ درصد در دست دلال‌هاست که با خریداری و ذخیره‌سازی سیب و پرتقال نبض بازار میوه را در دست گرفته‌اند.
او با اشاره به اینکه میزان خرید و ذخیره‌سازی سیب و پرتقال توسط دولت چندان قابل توجه نیست، افزود: مجموع خرید و ذخیره‌سازی میوه توسط دولت برای کل کشور حدود ۲۰ هزار تن پرتقال و ۱۵ هزار تن سیب بوده که رقمی نیست. با این شرایط اکنون گرچه میوه فراوان است، اما قیمت‌ها بالاست.
سفارش تلفنی میوه فروشان و گرانی
رئیس اتحادیه بارفروشان، سفارش تلفنی خرید میوه توسط مغازه‌های میوه فروشی سطح شهر تهران را عامل دیگر گرانی میوه دانست و گفت: متأسفانه اکنون حدود ۳۰ درصد میوه‌فروشی سطح شهر در میدان میوه و تره‌بار حضور ندارند و با ابتلا به عادتی زشت به‌صورت تلفنی سفارش خرید میوه را از میدان می‌دهند. این افراد که حاضر نیستند از خواب و استراحت خود کم کنند، با این روند هر کیلوگرم میوه را به‌طور متوسط ۲ تا ۳ هزار تومان بالاتر از میدان می‌خرند، چرا که بارفروشان نیز حق الزحمه تامین میوه را برای این افراد دریافت می‌کنند.
دارایی‌نژاد افزود: این میوه فروشان با یکدیگر زد و بند کرده و قیمت‌ها را بالا می‌برند؛ در حالی که بارفروشان میادین با حضور فیزیکی و چانه زنی، میوه را با قیمت عمده‌فروشی کمتری خریداری کرده و دست آنها در عرضه میوه با قیمت مناسب به مشتریان بازتر است.
او با اشاره به استقرار بازرسان صمت، تعزیرات و تشکل‌های صنفی در کیوسک‌های تعبیه شده در میدان مرکزی میوه و تره‌بار گفت: با این شرایط است که این بازرسان می‌توانند طی مدت ۲ ساعت بازار میوه را در میدان مرکزی میوه و تره‌بار با وسعت ۲۷۵ هکتار رصد کنند، اما در سطح شهر بیش از ۲ هزار مغازه میوه‌فروشی وجود دارد که بازرسی سخت است؛ همچنین بارفروشان ملزم به عرضه میوه با فاکتور بر مبنای کشف قیمت کف و سقف تعیین شده توسط اتحادیه هستند.
دارایی‌نژاد با رد ادعای میوه فروشان در مورد ارائه فاکتور‌های صوری در میدان مرکزی میوه و تره‌بار افزود: بازرسان در میدان حضور دارند و با افرادی که فاکتور صوری صادر کنند، برخورد می‌شود.
رشد عرضه و کاهش قیمت نارنگی و موز
رئیس اتحادیه بارفروشان با اشاره در مورد تأثیر ممنوعیت صادرات سیب و پرتقال و آزادسازی واردات برخی اقلام میوه بر قیمت و بازار میوه در مورد علت گرانی نارنگی در بازار گفت: امسال نارنگی استان فارس و مناطقی مانند فسا و کازرون به‌دلیل سرما و یخ زدگی از بین رفت و میزان تولید نارنگی بندر نسبت به سال قبل نیز حدود ۶۰ درصد کاهش داشته است؛ با این روند با اتمام عرضه نارنگی انشوی شمال، بازار با کمبود و گرانی این محصول مواجه شد که با مجوز اخیر ستاد تنظیم بازار اگر نارنگی از پاکستان وارد و عرضه شود، موجب تنظیم بازار و کاهش قیمت میوه می‌شود.
دارایی‌نژاد، با اشاره به اینکه ممنوعیت صادرات سیب وپرتقال موجب رشد عرضه این اقلام در بازار مصرف داخلی و کاهش قیمت‌ها می‌شود در مورد قیمت موز افزود: قیمت عمده‌فروشی کنونی هر کیلوگرم موز در میدان مرکزی میوه و تره‌بار ۳۳ تا ۳۵ هزار تومان است؛ یعنی اینکه قیمت هر کیلوگرم موز هندی ۳۳ هزار و نرخ موز اکوادوری با کیفیت بالاتر، حداکثر ۳۵ هزار تومان است، اما از امشب (جمعه) با رشد عرضه، قیمت هر کیلوگرم موز هندی به ۳۰ هزار و موز اکوادوری به ۳۴ هزار تومان کاهش می‌یابد.
او افزود: به‌دلیل افزایش واردات و رنگ آوری موز از یکشنبه هفته جاری قیمت موز به‌طور روزانه یک تا ۲ هزار تومان کاهش می‌یابد، چرا که مقادیر زیادی موز از فیلیپین وارد شده که از طریق ترکیه در حال ورود به ایران است.
رئیس اتحادیه بارفروشان افزود: با تداوم روند رشد عرضه موز، از ۲۵ اسفند‌ماه قیمت هر کیلوگرم موز هندی به ۸ تا ۹ هزار و نرخ موز اکوادوری به ۳۲ تا ۳۳ هزار تومان کاهش می‌یابد که این امر می‌تواند بر کاهش قیمت بازار سایر اقلام میوه نیز تأثیر بگذارد.
رشد هزینه تولید و تغییر سبک خرید میوه
رئیس اتحادیه بارفروشان در مورد کاهش و تغییر سبک خرید میوه، گفت: متأسفانه امسال پرتقال روی درخت گران بود؛ به‌نحوی که سال گذشته قیمت خرید هر کیلوگرم پرتقال از باغداران ۳ هزار تومان بود که امسال به نرخ ۷ تا ۹ تومان توسط دلال‌ها خریداری شد و این امر باعث گرانی میوه و تغییر سبک خرید توسط افرادی شد که درآمد زیادی ندارند؛ به‌نحوی که برخی افراد کم درآمد به خرید دانه‌ای میوه یا حتی خرید میوه‌های پلاس در میادین روی آوردند.
دارایی‌نژاد افزود: علاوه بر رشد ۱۰۰ تا ۱۵۰ درصدی هزینه‌های تولید مانند دستمزد، کود و سم و... قیمت هر عدد سبد پلاستیکی از ۳ به ۸ هزار، هر کیلوگرم کاغذ گراف برای بسته بندی سیب از ۷ به ۳۳ هزار و ۵۰۰ تومان و نرخ کرایه حمل یک وانت نیسان میوه از شمال به تهران از ۳۰۰ هزار به یک میلیون تومان افزایش یافته است.
او گفت: این عوامل موجب گرانی میوه شده است؛ در حالی که بارفروشان میوه را از کشاورز نخریده و تنها با ۵ الی ۱۰ درصد حق‌العمل عرضه می‌کنند و باید مسئولان فکری برای رفع معضل دلالبازی در بازار میوه کنند.
دارایی‌نژاد راه‌حل برخورد با دلالبازی میوه را استفاده از ظرفیت‌های تعاونی‌های روستایی باغداران برای عرضه و صادرات میوه دانست و افزود: متأسفانه اکنون اغلب این تعاونی‌های روستایی فشل هستند و می‌توان با استفاده از ظرفیت‌های آنها برای صادرات و عرضه مستقیم میوه و حذف دلال‌ها از چرخه توزیع کمک گرفت.
مصطفی دارایی‌نژاد، رئیس اتحادیه بارفروشان گفت: از یکشنبه هفته آینده میزان عرضه سیب و پرتقال از ۱۵به۲۰ هزار تن افزایش می‌یابد که با توجه به نیاز حداکثر ۱۳ هزار تنی بازار و عرضه ۷ هزار تنی مازاد، قیمت خرده‌فروشی انواع میوه و تره‌بار حداکثر تا ۲۸ اسفند‌ماه در بازار می‌شکند.