کرونا موتور محرک رشد شهر‌های هوشمند در جهان

_ روزنامه ایران نوشت: ۱۱ مارس سال ۲۰۲۰ بود که سازمان جهانی بهداشت، کرونا را عملاً یک پاندمی بزرگ در جهان دانست؛ پاندمی که بیشتر کشور‌های جهان را وادار به تعطیلی و قرنطینه کرد و اقتصاد دنیا را به چالش کشید. تأثیر اقتصادی شدید این همه گیری، بسیاری از دولت‌ها را وادار کرد تا به تحول دیجیتال روی خوش نشان دهند و از ابزار‌های دیجیتال و تکنولوژی بهره بگیرند و راهکار‌هایی بیابند که هم بتوانند بحران کرونا را مدیریت کنند و هم در گام بعدی به فکر رشد و اصلاح اقتصادی در دوران پساکرونا باشند.

 

یکی از معمول‌ترین پاسخ‌های دولت‌های جهان به بحران کووید ۱۹ در سراسر دنیا، توسعه شهر‌های هوشمند در کشور‌های مختلف بود تا بتوانند با کمک تکنولوژی و نوآوری‌های مرتبط با شهر‌های هوشمند، یک مدیریت مناسب و فناورانه بر اوضاع داشته باشند و علاوه بر نجات جان شهروندان و پیشگیری از قربانی شدن آنها، یک منبع مهم برای رشد اقتصاد و درآمدزایی در دنیای پساکرونا داشته باشند. به دنبال شیوع کرونا، چنین شهر‌هایی با یکپارچه شدن محیط‌های فیزیکی و دیجیتالی و یافتن شکاف‌هایی که کووید ۱۹ می‌تواند در آن‌ها یکه تازی کند و همچنین جمع آوری اطلاعات و دیتا و استفاده ازفناوری‌های دیجیتال، عملاً به شهر‌های مقاوم به کرونا تبدیل شدند که یکی از بهترین نمونه‌های آن شهر ووهان چین، محل ابتدایی شیوع کروناست. دولت چین با استفاده از سیستم‌های ردیاب بیماران، سنسورها، اپ‌ها و... بخوبی توانست در مدتی کوتاه بر اوضاع مسلط شود و کووید ۱۹ را در این شهر مهار کند.

 

کووید ۱۹ موتور محرکه مناسبی برای رشد تعداد شهر‌های هوشمند در جهان و افزایش فعالیت آن‌ها بود و حالا هم انتظار می‌رود اقتصاد‌های پیشرفته و بخش آی تی روبه رشد فزاینده آنها، فرصت‌هایی جدی برای رشد بازار شهر‌های هوشمند در دنیا ایجاد کنند. ازسوی دیگر طبق آمار سازمان ملل درحالی که در سال ۲۰۱۴ حدود ۵۴ درصد جمعیت جهان در مناطق شهری زندگی می‌کردند و شامل ۳.۳ میلیارد نفر می‌شد، اما انتظار می‌رود تا سال ۲۰۳۰ این رقم به ۶۷ درصد کل جمعیت جهان برسد بنابراین رشد شهر‌های هوشمند کاملاً ضروری است.

 

در یک سال گذشته هرچه بر عمق بحران کرونا افزوده شد کشور‌های بیشتری به شهر‌های هوشمند و استفاده از فناوری‌های نوین روی خوش نشان دادند تا با استفاده از فناوری‌هایی همچون اینترنت اشیا (IOT)، هوش مصنوعی (AI)، ۵G، داده‌های باز و آنالیز آنها، پهپادها، سنسورها، دوربین‌های نظارتی و حرارتی، اپلیکیشن‌ها و... به طور مؤثرتری به کووید ۱۹ پاسخ دهند و جان مردم را نجات دهند؛ عملاً رهبران جهان فرصتی یافتند تا از این بحران درس بگیرند و شهر‌های مقاوم بیشتری بسازند که بتوانند درآینده با چنین بحران‌هایی راحت‌تر دست و پنجه نرم کنند.

 

کووید ۱۹ اهمیت شهر‌های هوشمند در جهان را نشان داد و ثابت کرد که تا چه حد این تکنولوژی‌ها در رشد اقتصادی بویژه در شرایط بحران تأثیرگذار هستند به همین دلیل هم شاهد رشد ارزش بازار این شهر‌ها هستیم. در گزارشی که توسط مؤسسه مکنزی منتشر شده، ارزش بازار شهر‌های هوشمند در سال ۲۰۲۰ حدود ۷۳۹.۷۸ میلیارد دلار تخمین زده شده است که انتظار می‌رود با توجه به تلاش دولت‌ها برای ایجاد شهر‌های هوشمند در جهان، ارزش این بازار تا سال ۲۰۲۶ به ۲۰۳۶.۱۰ میلیارد دلار برسد. این رقم نسبت به رقم پیش بینی شده قبلی (پیش از کرونا) در بازه زمانی سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۶، رشد ۱۸.۲۲ درصدی را نشان می‌دهد که البته بخش عمده این رشد به شیوع کرونا در جهان و همچنین تلاش کشور‌های مختلف برای ایجاد چنین شهر‌های مبتنی بر فناوری مربوط می‌شود.

 

همچنین طبق این گزارش، انتظار می‌رود شهر‌های هوشمند تنها در منطقه «آ سه آن» ۱.۲ تا ۱.۵ میلیون شغل جدید ایجاد کنند و ازسوی دیگر از انتشار ۲۶۰ تا ۲۷۰ هزار کیلو تن گاز‌های گلخانه‌ای نیز پیشگیری کنند که این موضوع نقشی عمده در کند شدن روند گرمایش کره زمین دارد. در این گزارش همچنین آمده است که شهر‌های هوشمند می‌توانند منجر به صرفه جویی ۹ تا ۱۹ میلیارد دلاری در هزینه‌های زندگی در کل این منطقه شوند که رقمی بسیار چشمگیر است. (آ سه آن، مجموعه‌ای از ۱۰ کشور جنوب شرقی آسیا شامل تایلند، سنگاپور، فیلیپین، مالزی، اندونزی، ویتنام، میانمار، لائوس، کامبوج و برونئی است که برای توسعه اقتصادی، برقراری ثبات سیاسی کشور‌های عضو انجمن و نیز ثبات منطقه تلاش می‌کنند.)

 

گفتنی است انتظار می‌رود آسیا -اقیانوسیه سریع‌ترین و بیشترین نرخ رشد را در بازار شهر‌های هوشمند جهان داشته باشد و دلیل اصلی آن، دو کشور چین و هندوستان هستند که سرمایه گذاری‌های گسترده‌ای در فناوری‌های مرتبط با این شهر‌ها انجام داده اند. چین دارای حدود ۵۰۰ پروژه شهر هوشمند است که بالاترین تعداد درجهان به شمار می‌رود. البته در کنار موفقیت آمیز بودن عملکرد شهر‌های هوشمند، نگرانی‌هایی نیز بابت امنیت سایبری این شهر‌ها وجود دارد چراکه بسیاری از اطلاعات مردم ذخیره و اشتراک گذاری می‌شود و کشور‌های فعال در این عرصه باید راهی برای رفع دغدغه و نگرانی مردم در این زمینه بیابند. همچنین باید گفت نقش آفرینان اصلی شهر‌های هوشمند دنیا کمپانی‌های سیسکو، IBM، زیمنس AG، مایکروسافت، هیتاچی، هوآوی، اینتل، اوراکل و... هستند، اما هر روز بر تعداد کمپانی‌های بزرگی که به این عرصه می‌پیوندند افزوده می‌شود.

 

جدا از چین یکی از کشور‌های موفق در توسعه شهر‌های هوشمند بویژه در شرایط بحرانی کرونا، هند بوده است. دولت هند به عنوان بخشی از واکنش اضطراری خود به این بیماری همه گیر، از پروژه «مأموریت شهر‌های هوشمند» خود که از سال ۲۰۱۵ آغاز شده بود استفاده کرد تا شهر‌ها را قادر سازد از فناوری در راستای بهبود خدمات به شهروندان و افزایش کیفیت زندگی در بحران کرونا استفاده کنند.

 

در شهر‌های هوشمند این کشور عملاً «اتاق‌های جنگ کووید ۱۹» ایجاد شد تا همه اطلاعات و دیتا‌های جمع آوری شده از شهر‌های مختلف این کشور مورد پردازش و آنالیز قرار بگیرند و با شبیه سازی مدل‌های مختلف، میزان انتشار احتمالی بیماری حدس زده شده و با ارائه نقشه‌هایی برای پاسخ درست و بموقع به این ویروس، جان مردم حفظ شود. در این زمینه از اپلیکیشن‌های مختلف، هوش مصنوعی، فناوری یادگیری ماشینی و... استفاده شد. البته باید گفت که شدت و بزرگی بحران کرونا چالش‌های بسیاری برای شهر‌های هوشمند ایجاد کرد و نقص‌ها وکمبود‌های آن در مواجهه با چنین بحران‌هایی مشخص شد. از این کمبود‌ها می‌توان به کافی نبودن نیروی مورد نیاز برای فعالیت در این حوزه و نیز کمبود دانش فنی استفاده از راهکار‌های شهر‌های هوشمند در اتاق‌های جنگ کووید ۱۹ اشاره کرد که دولت هند اکنون بشدت به دنبال حل این مشکلات است.

 

شهر‌های اروپایی هم تلاش کردند گوی سبقت را در دیجیتالی شدن از یکدیگر بربایند تا در قالب شهر‌های هوشمند، هم بحران کووید ۱۹ را سریع‌تر مدیریت کنند و با استفاده از فناوری‌های نوین، ریسک ابتلای افراد به کرونا را کاهش دهند وهم آینده اقتصادی را برای شهروندان خود ایمن‌تر کنند. یکی از این شهر‌ها کپنهاگ، پایتخت دانمارک است که با زیرساخت‌های دیجیتال، خود را آماده روز‌های شکوفایی اقتصادی در دوران پسا کرونا می‌کند. در این شهر محیط زیست و مقابله با آلودگی هوا یکی از بیشترین دغدغه‌ها محسوب می‌شود. در دوران قرنطینه میزان ترافیک شهر به حداقل ممکن رسید و حالا قرار است در این شهر هوشمند در دوران پساکرونا نیز ترافیک با ابزار‌های دیجیتال مدیریت شود تا آلودگی هوا به حداقل برسد.

 

اسپانیا نیز در دوران کرونا در شهر‌های خود از هوش مصنوعی بیشترین بهره را گرفته و استراتژی خود را بر مبنای توسعه این فناوری در شهر‌های هوشمند خود قرار داده تا راه‌های مناسب تری برای درمان کرونا و ممانعت از شیوع بیماری ارائه دهد. لندن و پاریس هم از دیگر شهر‌های اروپایی به شمار می‌روند که در دوران کرونا استفاده مناسبی از فناوری‌های دیجیتال داشته و برای توسعه شهر‌های هوشمند تلاش فراوانی کرده اند. در شهر‌های هوشمند روبه رشد، موضوع اصلی، کمک به رفع آلودگی محیط زیست و نیز بهبود وضعیت اقتصادی در شرایط پساکرونا است.