عید قربان؛ زیباترین جلوه بندگی/ قربان، زیباترین جلوه‌های سبک زندگی اسلامی
- سیداحسان دهسار؛ سبک زندگی اسلامی، دارای مجموعه کاملی از معارف ناب محمدی است که عمل و پایبندی به آموزه‌های آن می‌تواند منجر به سعادت و کمال جامعه انسانی شود. عید سعید قربان، یکی از شاخص‌ها و فاکتور‌های دینی در سبک زندگی اسلامی است، که در این نوشتار تلاش داریم به برخی از زوایای اخلاقی و تربیتی آن بپردازیم.
فداکاری و عدالت محوری در سایه عید بندگی
عید سعید قربان، اوج تجلی بندگی، توسط پیامبر راستین الهی است که همه زندگی خود را در طَبَق بندگی محض در برابر خداوند عز و جل قرار داده و با قبولی در سخت‌ترین امتحان الهی، به ما درسی بزرگ داد که در محضر پیشگاه الهی، انسان جهت رسیدن به رشد و کمال باید ایثار و گذشت را سرلوحه زندگی خود قرار دهد. حضرت ابراهیم علیه السلام در سخت ترینِ امتحانات الهی با گذشت از جان فرزند عزیزش در راه خدا، سربلند بیرون آمده و به همه ما نشان داد که تنها راه خوشبختی و سعادت از بندگی محض در برابر اوامر الهی می‌گذرد.
از همین رو امام خمینی رحمة الله علیه، بنیان گذار کبیر انقلاب اسلامی در مورد عید قربان می‌فرمایند: «عید قربان، عیدی است که انسان‌های آگاه را به یاد قربانگاه ابراهیمی می‌اندازد؛ قربانگاهی که درس فداکاری و جهاد در راه خدای بزرگ رابه فرزندان آدم و اصفیا و اولیای خدا می‌دهد... این پدرِ توحید و بت شکنِ جهان، به ما و همه انسان‌ها آموخت که... عزیزترین ثمره حیات خود را در راه خدا بدهید و عیدی بگیرید. خود و عزیزان خود را فدا کنید و دین خدا را و عدل الهی را برپا نمایید. به همه ما ذریه آدم فهماند که «مکه» و منی قربانگاه عاشقان است و محل نَشر توحید و نفی شرک؛ که دلبستگی به جان و عزیزان نیز شرک است.»
قربان، زیباترین جلوه‌های سبک زندگی اسلامی
دین مبین اسلام آیین طریقت و حقیت، راه درستی و سعادت را به همه ما نشان داده و در هر فرصتی بهترین روش سبک زندگی را به ما ارائه می‌دهد، تا در پیرو عمل بر طبق آموزه‌های آن به مقام رضایت و قرب الهی نائل شویم.
امام جواد علیه السلام مظهر جود و کرامت، عید سعید قربان را از زیباترین جلوه‌های بندگی می‌دانند و در حدیثی زیبا تأکید می‌کنند که در این روز مقدس باید حواسمان به اطرافیان و نزدیکان مان باشد، ایشان در این باره می‌فرمایند: «مَا مِنْ عَمَلٍ أَفْضَلَ یَوْمَ النَّحْرِ مِنْ دَمٍ مَسْفُوکٍ أَوْ مَشْیٍ فِی بِرِّ الْوَالِدَیْنِ أَوْ ذِی رَحِمٍ قَاطِعٍ یَأْخُذُ عَلَیْهِ بِالْفَضْلِ وَ یَبْدَؤُهُ بِالسَّلَامِ أَوْ رَجُلٍ أَطْعَمَ مِنْ صَالِحِ نُسُکِهِ وَ دَعَا إِلَی بَقِیَّتِهَا جِیرَانَهُ مِنَ الْیَتَامَی وَ أَهْلِ الْمَسْکَنَةِ وَ الْمَمْلُوکِ وَ تَعَاهَدَ الْأُسَرَاء؛ [۲]در روز عید قربان چیزی با فضیلتتر از پنج چیز نیست: قربانی کردن، یا راه رفتن در جهت نیکی به پدر و مادر یا خویشاوندی که قطع رحم کرده تا به او چیزی ببخشد و آغاز سلام کند، یا مردی که از بهترین جای قربانیش به دیگران اطعام کند و بقیه آن را به همسایگان از یتیمان و بیچارگان و بردگان بدهد و از اسیران دلجویی کند.» شاید بتوان از تمامی این موارد نتیجه گرفت که در این روز، نباید فقط خودمان را دیده و نسبت به دیگر افراد بی توجه باشیم.
توجه و کمک به غیور خوزستان؛ فلسفه عید قربان
با توجه به این مسأله که مهم‌ترین فلسفه عید قربان در چهارچوب سبک زندگی اسلامی، بر فداکاری، کمک به هم نوع و برپایی عدل الهی بنا شده، اما متأسفانه این روز‌ها شاهد بی توجهی‌های غیر منصفانه‌ای به مردم عزیز خوزستان هستیم که اصلا جالب به نظر نمی‌رسد، زیرا این مردم شجاع و غیور با الهام گرفتن از عید قربان، هشت سال زندگی خود را در جهت رضایت الهی، فدای وطن و آیینشان کردند، اما الآن از کم‌ترین امکانات اولیه محروم هستند. حالا نوبت آحاد مردم ایران به خصوص مسئولین محترم کشور است که به فکر هم نوع و هم درد خود باشند و با شتاب هر چه تمام‌تر به داد آن‌ها برسند. پیامبر خاتم حضرت محمد صلی الله علیه و آله اسوه اخلاق حسنه، همه را به یک دید نگاه می‌کردند و فرقی بین عرب و عجم و سیاه و سفید نمی‌گذاشتند و می‌فرمودند: «مردم! پروردگار همه شما یکی است و پدر همه شما یکی است؛ همه از آدم هستید و آدم از خاک است؛ عرب را بر عجم فضیلتی نیست، مگر به تقوا» [۳]بنابراین همه ما با هم برادریم و باید در سختی‌ها و مشکلات هوای یکدیگر را داشته باشیم و در این ایام الهی و با عظمت، به کمک هم‌نوع خود بشتابیم.
پی نوشت:
[۱]صحیفه امام، ج۱۸، ص ۸۶.
[۲]الخصال، ج ۱، ص ۲۹۸، ح ۶۸.
[۳]ابن سعبه، تحف العقول، ضمن خطبه حجةالوداع.