آیا ماه سیاره است؟ + عجایب و اسرار
- ایمنا نوشت: در سطح ماه هزاران گودال شهاب سنگی وجود دارد که گدازه آتشفشانی در بعضی از این گودال‌های بزرگ تراوش کرده و باعث تشکیل دریا (ماریا) در سطح ماه شده است. کره ماه که تنها قمر طبیعی کره زمین است که پوشیده از سنگ بوده و قطرش یک چهارم قطر زمین برآورد می‌شود. ماه، نوری از خود ندارد، اما نور خورشید را منعکس کرده و قابل رؤیت می‌شود. کره ماه پوشیده از غبار بوده، آب و حیات در آن یافت نمی‌شود. بخاطر جاذبه بسیار ضعیفش نمی‌تواند ذرات گاز را نگه دارد بنابراین فاقد جو است. در این گردآوری مطالبی با هدف شناخت
ماه درخشان‌ترین و بزرگترین جسم در آسمان شب است که با تعدیل نوسانات زمین در محور خود این سیاره را به مکانی قابل زیست‌تر تبدیل می‌کند و منجر به بروز آب و هوایی نسبتاً پایدار می‌شود. چنین به نظر می‌رسد که ماه پیش از تشکیل، پوسته‌اش حالتی مذاب داشته است.
سن قدیمی‌ترین سنگی که از ماه به زمین آورده شده نشان می‌دهد که این پوسته حدود ۴.۴۸ میلیارد سال پیش تشکیل شده است. طی ۵۰۰ میلیون سال بعد از تشکیل پوسته، بمباران شدید شهاب سنگ‌ها باعث شکستگی، تغییر شکل و ذوب مجدد پوسته شد.
ضربات ناشی از دو شهاب سنگ عظیم اخیر باعث تشکیل دو حوزه (دریا) ارینتال و ایمبریوم شده‌اند. جو جاذبه سطحی ماه به‌قدری ضعیف است که نمی‌تواند مانع از فرار ذرات گاز به فضا شود؛ در نتیجه جرم کل جو کره ماه به اندازه جرم هوای درون یک استادیوم بسکتبال است.
ماه باعث ایجاد جزر و مد نیز می‌شود و حرکت آن اصولی دارد که هزاران سال انسان را در جهت‌یابی راهنمایی کرده است. به طور احتمالی ماه پس از برخورد جسمی به اندازه مریخ با زمین در چندین میلیارد سال پیش شکل گرفته است. ماه یا قمر سیاره زمین تاکنون تنها مکانی فراتر از زمین است که انسان در آن قدم گذاشته است.
آیا ماه سیاره است؟
یونانیان باستان ماه و خورشید را به همراه عطارد، زهره، مریخ، مشتری و زحل به عنوان سیاره به حساب می‌آوردند. در این دسته‌بندی زمین به عنوان یک سیاره در نظر گرفته نشده بود و تصور می‌شد زمین یک شئ مرکزی است که در اطراف آن همه اشیای آسمانی دیگر در حال گردش است.
اولین مدل شناخته شده‌ای که بر اساس خورشید مرکزی بود یعنی خورشید در مرکز جهان قرار می‌گرفت و زمین و سیارات دیگر در اطراف آن می‌چرخیدند توسط آریستارخوس ساموسی (Aristarchus of Samos) در قرن سوم قبل از میلاد ارائه شد، اما این نظریه تا قرن شانزدهم که توسط نیکولوس کوپرنیک احیا شد مورد قبول قرار نگرفت.
در قرن هفدهم میلادی ستاره‌شناسان به کمک اختراع تلسکوپ متوجه شدند که خورشید یک جسم آسمانی است که در اطراف آن همه سیارات از جمله زمین وجود دارند و ماه سیاره نیست بلکه یک ماهواره طبیعی برای زمین است.
ارتباط ماه و زمین
اثرات متقابل جاذبه‌های زمین و ماه بر همدیگر باعث افزایش مدت حرکت وضعی هر دو جسم شده است به طور مثال زمانی مدت حرکت وضعی زمین (طول شبانه روز) فقط ۱۰ ساعت بود، اما این زمان به ۲۴ ساعت کنونی افزایش یافته است. اگر این روند همچنان ادامه یابد طول ماه‌ها به ۴۷ روز خواهد رسید، اما مقیاس زمانی این روند بسیار طولانی‌تر از طول عمر خورشید بوده بنابراین منظومه شمسی عمر کافی برای رسیدن به آن زمان را نخواهد داشت.
قطر خورشید ۴۰۰ برابر قطر ماه و فاصله آن از زمین نیز ۴۰۰ برابر فاصله ماه از زمین است. این اتفاق تصادفی باعث می‌شود تا ماه و خورشید به یک اندازه به نظر رسیده و در هنگام کسوف تمام سطح خورشید گرفته شود.
رابطه ماه و خورشید
خورشید می‌درخشد و به همین دلیل ماه را می‌بینیم که خورشید به آن می‌تابد. اگر آن روی ماه که به سوی ماست به طور کامل مورد تابش خورشید قرار گیرد ناظر ماه را به صورت قرص کامل و به عبارت دیگر در حالت بدر مشاهده می‌کند.
اگر نور خورشید فقط قسمتی از آن روی ماه را که به سوی ماست در بر گیرد، ما ماه را بر حسب میزان تابش نور به صورت هلال باریک نوری، نیم قرص و یا به صورت یک گلوله تقریباً گرد نورانی می‌بینیم. این پدیده‌های نوری را فاز‌ها یا صورت‌های مختلف ماه می‌نامند.
خسوف چیست؟
برای شکل‌گیری پدیده خسوف خورشید، زمین و ماه باید بر خطی مستقیم واقع باشد یعنی ماه به حالت بدر از زمین دیده شود. این واقعه ماهی یک بار روی می‌دهد. همچنین برای خسوف ماه در حرکت مداری‌اش باید در حال عبور از دایره‌البروج یعنی در یکی از عقده‌ها باشد.
کسوف چیست؟
تصادف شگفت‌آوری است که اندازه ظاهری قمر زمین یعنی ماه، به اندازه ظاهری خورشید برابر است. گرچه خورشید ۴۰۰ بار دورتر از ماه است، اما ۴۰۰ بار هم بزرگ‌تر از آن است. قطر بسیار بزرگ خورشید در اثر مشاهده از این فاصله زیاد، کاملاً کوچک دیده می‌شود. اگر این پدیده جالب توجه وجود نداشت، نمی‌توانستیم اطلاعات بیشتری در مورد جو بیرونی خورشید به‌دست می‌آوریم. بجز زمین در هیچ یک از سیارات منظومه شمسی پدیده گرفتگی خورشید روی نمی‌دهد.