سیاست‌های آبی مخرب رژیم صهیونیستی در منطقه

- سیدعلی قائم مقامی کارشناس مسائل غرب آسیا، درخاورمیانه منابع آبی کم و توزیعی نامتوازن دارند. کشور‌های خاورمیانه تنها در ۳۰ سال آینده آب شرب خواهند داشت.

 

 اسرائیل، فلسطین و اردن از جمله کشور‌هایی هستند که از کمبود و قحطی شدید آب رنج می‌برند. کشور‌های کم آب در تولید مواد غذایی، رشد و توسعه اقتصادی، ثبات سیاسی، بهداشت عمومی، حفظ محیط زیست در معرض خطر خواهند بود. مصرف سرانه آب مردم در غزه فلسطین ۱۰۰ متر مکعب است و این عمق فاجعه را نشان می‌دهد.

 

در غزه منابع آبی، نمکدار و آلوده شده است و میزان فلاکت را نشان می‌دهد. در صورت ادامه این وضعیت شهر غزه و اردوگاه‌های پناهندگان از آب سالم محروم خواهند شد. در خاورمیانه ۱۰ کشور نظیر فلسطین دچار قحطی آب و بی‌آبی هستند. کشور‌های حوزه رود اردن شامل اردن، اسرائیل، فلسطین، لبنان، سوریه دچار بحران آبی هستند.

 

رزیم صهیونیستی با تکیه به قدرت نظامی و اقتصادی خود سیاست آبی منطقه را تعیین و علیه کشور‌های دیگر براحتی تحمیل و اجرا می‌کند. این رژیم، آب‌های رود اردن بالا دستی را تحت انحصار خود گرفته،سه هزار و ۵۰۰ هکتار اراضی کشاورزی فلسطین و اردن را آبیاری می‌کند.

 

رژیم صهیونیستی همچنین پسماند‌های کشاورزی، فاضلاب شهری و صنعتی را جمع آوری و به بخش پایین دستی رود اردن تخلیه و رود اردن پایینی را به کانال فاضلاب تبدیل کرده است.

 

رژیم صهیونیستی در حوزه آبی بالای رود اردن، آب‌های سالم سوریه و اردن را در حجم وسیع استفاده کرده و به کشاورزی و منابع رود اردن آسیب شدیدی وارد می‌کند.

 

رژیم صهیونیستی نه‌تنها بر امنیت نظامی، بلکه بر امنیت منابع آبی نیز تاکید و اعلام کرده است که از بلندی‌های جولان عقب نشینی نخواهد کرد. این رژیم با اشغال تپه‌های جولان، رود‌های یرموک و بانیاس و دریاچه طبریا را تحت کنترل خود گرفته است.

 

تپه‌های جولان و چشمه‌های این منطقه تامین کننده آب شهرک‌های یهودی نشین است. اراضی سوریه تحت اشغال رژیم صهیونیستی نیز مشکل آفرین است. سوریه خواهان تبدیل شدن رود اردن و دریاچه طبریا به عنوان منابع آبی بین المللی و بهره برداری از آنهاست اما اسرائیل مخالف مطالبات آبی سوریه است.

 

رژیم صهیونیستی منابع آبی کناره باختری رود اردن را نیز تحت کنترل خود گرفته و به استثنای آب شرب، به فلسطینی‌ها اجازه نمی‌دهد که چاه آب حفر کنند. اما این رژیم چاه‌های عمیق آب را حفر و بهره برداری کرده و به سفره‌های آب زیر زمینی آسیب رسانده است.

 

این رژیم برای خرید آب رود لیتانی، لبنان نیز اقدام کرده است. اما لبنان معتقد است که رژیم صهیونیستی ممکن است که قرارداد خرید آب لیتانی را به یک حق اکتسابی تبدیل کند. لبنان به علت مخالفت سوریه و عرب‌ها از فروس آب لیتانی به اسرائیل خودداری می‌کند.

 

آب جاری رود لیتانی بهترین و سالمترین آب در منطقه دچار کمبود آب است. لبنان که بعد از نجات از جنگ داخلی تلاش می‌کند به رشد و توسعه دست یابد، با کمبود منابع آبی روبرو است. شمال لبنان و سوریه شریک آب رود عاصی که دره بقا را آبیاری می‌کند، هستند. لبنان به قدر کافی نمی‌تواند از منابع آبی منطقه بهره برداری کند و با سوریه دچار اختلاف و تنش آبی است.

 

زیرا سوریه در سیاست داخلی و خارجی لبنان نفوذ سنگینی دارد. از لحاظ منابع آبی اردن بیش از همه کشور‌های منطقه دچار بحران آبی است و اکثر مناطق اردن بیابانی است. اردن ناچار است که منابع آبی خود را با کشور‌های قدرتمندتر همسایه خود تقسیم کند. اردن به علت ضعف سیاسی و نظامی نمی‌تواند از منابع آبی خود به خوبی بهره برداری کند.

اردن و اسرائیل بر اساس طرح جانستون که "نشست‌های پیک نیکی" نامیده می‌شد، مذاکرات فنی انجام داد. براساس «طرح جانستون» که در سال ۱۹۵۵ با میانجیگری آمریکا ارائه گردید، قرار بود سالانه بیست میلیون متر مکعب آب از سرچشمه بانیاس دربلندی‌های جولان، بیست و دو میلیون مترمکعب از رود اردن و نود میلیون متر مکعب از رود یارموک، یعنی در مجموع ۱۳۲ میلیون متر مکعب آب، دراختیار سوریه قرار گیرد. لبنان نیز ۳۵ میلیون مترمکعب آب از رودخانه هزبانی را در اختیار گرفت.

 

هنگام مذاکرات جانستون در سال ۱۹۵۵ سوریه مایل بود همین مقدار آب برای مصارف دیگر به آن اختصاص داده شود. جانستون تقاضا‌های سوریه را به طور کامل در طرح خود گنجاند.

 

امّا، در نهایت امر، اتحادیه عرب طرح جانستون را رد کرد زیرا پذیرفتن تخصیص آب به اسرائیل عملاً مساوی با به رسمیت شناختن موجودیت این کشور به شمار می‌آمد. گرچه پیش از سال ۱۹۶۷ استفاده سوریه از آب بانیاس و اردن به میزان قابل ملاحظه‌ای نبود، ولی این کشور درسال‌های ۱۹۷۴-۱۹۸۷ از آب رودخانه یرموک و منابع زیرزمینی آن بیش از حد تعیین شده در طرح جانستون بهره برداری کرد.

در سال‌های اخیر اردن بشدت دچاربی آبی شده است. چنانکه برخی از شهرستان‌ها و قصابات اردن تنها هفته‌ای یکبار به آب دسترسی دارند. مردم فلسطین هم مانند اردن دچار قحطی آب هستند. منابع آب زیر زمینی فلسطین بدون هیچ مانعی توسط اسرائیل استخراج و بهره برداری می‌شود.

 

 

انتهای پیام/