علائمی که خبر از بروز میلوپاتی می‌دهد! +انواع آن
_ تنگ شدن کانال نخاع در گردن میتواند سبب بروز درد‌هایی غیرقابل تحمل شود که در صورت تحت فشار قرار گرفتن خود نخاع میلوپاتی را به فرد هدیه میکند. اما این مشکل چه علائمی دارد؟
میلوپاتی (Myelopathy) چیست؟
نخاع، مجموعه‌ای از اعصاب است که تقریباً در تمام طول ستون فقرات امتداد یافته است. میلوپاتی، نوعی آسیب نخاعی است که به علت وارد شدن فشار به نخاع رخ می‌دهد.
در حقیقت این فشار میتواند به علت یک سانحه، تنگی مجرای ستون فقرات به صورت مادرزادی، بیماری تخریب تدریجی (Degenerative Disease) و یا بیرون زدگی دیسک، به نخاع وارد شود.
میلوپاتی، خود متشکل از چند نوع سندرم است، که هرکدام درنهایت منجر به گردن درد میشوند. مانند:
سندرم سیستم حرکتی (Motor System Syndrome)
سندرم طناب مرکزی (Central Cord Syndrome)
سندروم جزئی براون اسکوارد (Partial Brown-Squard Syndrome)
سندرم ترانسورس (Transverse Syndrome)
سندرم Mixed Radicular and Long Tract
در میلوپاتی، علاوه بر مهره‌ها و مفاصل فاست بین آن‌ها، عضلات، لیگامنت‌ها و اعصاب نخاعی نیز دچار مشکل شده و درنتیجه سبب بروز درد میشوند.
علت میلوپاتی گردن چیست؟
تنگی کانال نخاع گردنی میتواند در ناحیه گردن ایجاد درد کند. گاهی هم اصلا دردی در گردن وجود ندارد، اما با این حال عمده علائم این بیماری علائم عصبی است که در اثر فشار به نخاع و یا فشار به ریشه‌های عصبی که از نخاع خارج میشوند بوجود میاید. در صورتی که خود نخاع تحت فشار قرار گیرد علائمی ایجاد میشود که به آن میلوپاتی میگویند.
چه عواملی منجر به بروز میلوپاتی میگردد؟
فرسودگی تدریجی و طبیعی از دلایل رایج بروز این عارضه است و از این رو با افزایش سن، فشار روزانه‌ای که بر ستون فقرات وارد میشود سبب ایجاد تغییراتی در ساختار آن میگردد. این تغییرات، مفاصل بین مهره‌ای، دیسک‌های بین مهره‌ای و لیگامنت‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
دیسک‌های بین مهره‌ای به مرور زمان کوچک میشوند و کلسیم روی آن‌ها رسوب میکند و به تدریج فاصله‌ی طبیعی بین مهره‌ها کاهش می‌یابد. در نتیجه‌ی این فرآیند، غضروف مفصلی بین مهره‌ها آسیب می‌بیند و اینگونه است که چرخه‌ی استهلاک ادامه پیدا میکند.
تخریب تدریجی دیسک‌ها میتواند سبب بیرون زدگی دیسک نیز شود که در این صورت فشار اضافی به نخاع و یا ریشه‌های عصبی وارد میشود و از طرفی بر اثر فشار و تخریب تدریجی دیسک‌ها، در مهره‌ها زائده‌های استخوانی تشکیل میشود که مجرای ستون فقرات را تنگ کرده و نخاع را تحت فشار قرار میدهند.
آسیب‌دیدگی‌های ناشی از تصادفات، فعالیت‌های ورزشی و زمین خوردن، یکی دیگر از دلایل بروز میلوپاتی است. این آسیب دیدگی‌ها علاوه بر اینکه عضلات و لیگامنت‌هایی که تعادل ستون فقرات را فراهم میکنند، تحت تاثیر قرار میدهند، بلکه می‌توانند منجر به ایجاد شکستگی در استخوان و یا دررفتگی مفاصل نیز شوند. اینگونه آسیب‌دیدگی‌ها از دلایل معمول سندرم طناب مرکزی (Central Cord Syndrome) است.
اختلالات خودایمنی نیز می‌توانند منجر به میلوپاتی شوند مانند رماتیسم که به مفاصل ستون فقرات حمله میکند و به خصوص بخش بالایی گردن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. وجود تومور، عفونت و یا ناهنجاری‌های مادرزادی از جمله عوامل نادرِ بروز میلوپاتی است.
شرح حال در میلوپاتی
بیماران ممکن است از گزگز که تا حدی منتشر است شکایت داشته باشند. ممکن است از اختلال تعادل یا اختلال در حرکات ریز مثل بستن دکمه لباس شکایت داشته باشند.
گاهی بیمار از اختلال در نوشتن یا بازکردن و بستن سریع دست‌ها شکایت داشته باشند.
ضعف در اندام‌های تحتانی معمولاً از پروگزیمال شروع میشود و ممکن است بیمار از اشکال در بلند شدن از صندلی شاکی باشد.
این حالت برعکس ضعف عضلانی در تنگی کانال کمری است. اختلال فابل توجه در کنترل ادرار و مدفوع نادر است و در موارد شدید ممکن است دیده شود.
نیمی از بیماران شکایتی از درد گردن ندارد و این امر باعث اشتباه تشخیصی میشود.
انواع میلوپاتی
میلوپاتی بسته به محلی از نخاع که تحت فشار قرار گرفته است، انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
میلوپاتی گردنی (Cervical Myelopathy)
این نوع از میلوپاتی در ناحیه‌ی گردنی ستون‌فقرات رخ می‌دهد و شایع‌ترین نوع می‌باشد. گردن درد یکی از نشانه‌های این نوع از میلوپاتی است، اما در همه‌ی افراد ظاهر نمی‌شود.
میلوپاتی قفسه سینه‌ای (Thoracic Myelopathy)
این نوع میلوپاتی در ناحیه‌ی میانی ستون فقرات رخ می‌دهد. نخاع در این نواحی معمولاً بر اثر دلایلی مانند: تورم دیسک، بیرون زدگی دیسک، تشکیل زائده‌های استخوانی و یا سوانحی که به ستون فقرات آسیب وارد میکنند، تحت فشار قرار می‌گیرد.
میلوپاتی کمری (Lumbar Thoracic)
این نوع از میلوپاتی بسیار نادر است، زیرا نخاع، در اکثر افراد پیش از شروع بخش کمریِ ستون فقرات پایان می‌یابد. حال اگر در فردی، نخاع بلندتر از حد معمول بوده و به ناحیه‌ی کمری هم رسیده باشد، ممکن است که دچار میلوپاتی کمری شود.
علائم مهم میلوپاتی
بطور معمول اولین علائم میلوپاتی بدنبال تنگی کانال نخاع گردنی تغییر در طرز راه رفتن بیمار است.
بسختی میتوان باور کرد مشکل گردن موجب تغییر در اندام تحتانی شود، ولی باید دانست که تمام اعصاب مربوط به عضلات اندام تحتانی از گردن عبور میکنند و هر فشاری بر این اعصاب میتواند بر عملکرد عضلات اندام تحتانی و در نتیجه طرز راه رفتن موثر باشد. بتدریج عضلات اندام تحتانی دچار سفتی و اسپاسم شده و قدرت خود را از دست میدهند.
دست بیماران هم دچار مشکلاتی میشود. بیمار در این حالت دچار احساس گزگز در دست شده و انجام حرکاتی مانند نوشتن و تایپ کردن مشکل میشود.
توانایی مشت کردن دست و رها کردن آن هم بتدریج دچار اشکال میگردد. وقتی فشار به نخاع گردنی در بالای گردن است عضلات شانه هم دچار مشکل میشوند.
علائم آن میتواند بصورت لاغری و آتروفی عضله دلتوئید و عضلات بالای کول (بالای استخوان کتف) باشد. فشار به نخاع گردنی میتواند موجب اختلال در دفع ادرار و مدفوع هم بشود. در ابتدا که فشار کم است بیمار احساس میکند تند تند باید ادرار کند، ولی ادرار کردن برای وی مشکل میشود.
در حالات متوسط شدت خروج ادرار از مثانه کم شده و ادرار بصورت قطره قطره خارج میشود. این افراد برای مدفوع کردن باید فشار زیادی را به خود وارد کنند. در حالات شدید بیمار کنترل دفع ادرار و مدفوع خود را از دست خواهد داد و دچار بی اختیاری Incontinence میشود.
وقتی علامتی از میلوپاتی وجود ندارد
در مواردی زیادی عکس‌های رادیولوژی فشار زیادی به نخاع را نشان می‌دهد، ولی بیمار علامت جدی ندارد. به‌نظر می‌رسد نخاع تا حدی در برابر تغییر شکل کانال نخاعی مقاوم است. در صورتی که بیمار سرش را به عقب ببرد ممکن است نخاع تحت فشار بیشتری قرار گیرد.
با خم کردن گردن به جلو ممکن است سطح کانال نخاعی بازتر شود. اما احتمال فشار به نخاع توسط استئوفیت‌هایی که از لبه دیسک بیرون زده است وجود دارد.
اگر جابه‌جایی و ناپایداری نیز در بین مهره‌ها وجود داشته باشد باز ممکن است فشار به نخاع بیشتر شود.
وقتی دو مهره مجاور به علت آرتروز حرکت کمتری دارند، جبران حرکت ستون فقرات در مهره‌های مجاور جایگزین حرکت این دو مهره میگردد بنابراین ممکن است این مهره‌ها در معرض جابه‌جایی قرار گیرند.