برنج ۸۰ هزار تومانی سهم ۴۰ درصد از افراد جامعه!

_ روزنامه همشهری نوشت: نوسان قیمت برنج، به‌رغم تلاش‌های دستگاه‌های دولتی، برای ایجاد آرامش در بازار، همچنان ادامه دارد و هر ازگاه، مصرف‌کنندگان، در این بازار، با قیمت‌های عجیبی مواجه می‌شوند. رسیدن قیمت برنج ایرانی به کیلویی ۸۰ هزار تومان، خبری بود که انتشار آن در هفته گذشته شوک دوباره‌ای به مصرف‌کننده‌ها وارد کرد. طبق جدولی که در برخی سایت‌ها و خبرگزاری‌ها منتشر شد، قیمت برنج بعضی ارقام معروف و مرغوب برنج ایرانی، در «بازار تهران»، مثل: دم‌سیاه، طارم و دودی هاشمی، به ۵۷، ۶۴ و ۷۶ هزار تومان رسیده و هر کیلوگرم برنج هاشمی ممتاز، کیلویی ۸۰ هزار تومان قیمت خورده است.

تغییر اجباری ذائقه بخش زیادی از خانوارها، از خرید ارقام خوشنام و مرغوب برنج ایرانی، به ارقام پرمحصول، به‌دلیل قیمت بالای درجه یک‌ها، اتفاقی است که یک دهه از آغاز آن می‌گذرد، البته در سال‌های اخیر، قیمت بالای پرمحصول‌ها، بخش زیادی از دهک‌های جامعه را وادار کرد برنج‌های وارداتی را، در سبد خرید خود، جایگزین برنج ایرانی کنند. با این حال در یک‌سال و نیم اخیر، روند اتفاقات در بازار برنج به‌شدت دور از انتظار مصرف‌کنندگان بوده و معادلات و محاسبات درآمد و هزینه را برای دست‌کم ۷ دهک درآمدی به‌گونه‌ای پیش برده که میزان خرید برنج را، به گواه گفته‌های بنکداران و خرده‌فروشان، به‌شدت کاهش داده است.

شوک کاهش تولید به بازار

روند افزایش قیمت برنج، از ابتدای امسال، روندی آرام بود، گزارش‌های ماهانه مرکز آمار، تا پایان تیرماه، بین ۱.۵ تا ۲.۱ درصد رشد ماهانه قیمت را، برای این کالا نشان می‌داد، اما روند رشد نرخ از میانه تابستان شتاب گرفت و با اعلام خبر کاهش برداشت برنج امسال، در نخستین مصاحبه رسمی ساداتی‌نژاد، وزیر جدید جهادکشاورزی، در شهریورماه، برنج با ۱۱.۲ درصد رشد قیمت، نسبت به‌ماه قبل، رکورد عجیبی را به ثبت رساند. براساس گزارش‌های مرکز آمار ایران، برنج ایرانی درجه یک، از تیر تا آبان امسال، که اتفاقا با فصل برداشت برنج در کشور و البته ممنوعیت واردات همزمان بود، ۲۹.۴ درصد افزایش قیمت را تجربه کرده، اگر فروردین‌ماه را مبنای محاسبات قرار دهیم، میزان رشد قیمت برنج در ۸‌ماه گذشته روی عدد ۵۳.۵ درصد می‌ایستد.

گزارش‌های مرکز آمار، بر مبنای قیمت‌های ثبت شده در سراسر کشور تهیه می‌شود، درحالی‌که به باور فعالان بازار، میزان رشد قیمت برنج، در بازار تهران و دیگر مراکز استان‌ها، از میانگین کشوری بالاتر است. در بازار خرده‌فروشی تهران، قیمت هرکیلو برنج ایرانی از حوالی ۴۵ هزار تومان فروردین‌ماه، حالا تا میانه کانال ۷۰ هزار تومان قد کشیده است، اگرچه برخی مسئولان صنفی معتقدند؛ این اعداد و ارقام فقط قیمت برنج‌های لوکس را نشان می‌دهد، اما برایند اعداد و ارقام در بازار برنج به سمتی است که مصرف‌کننده برای خرید برنج ایرانی نمی‌تواند کمتر از کیلویی ۴۵ هزار تومان هزینه کند.

قیمت عمده‌فروشی در بنکداری

دبیر اتحادیه بنکداران تهران معتقد است: قیمت‌های اعلام شده برای برنج، در روز‌های اخیر، با قیمت واقعی فاصله دارد. قاسم‌علی حسنی، قیمت برنج‌های پرفروش ایرانی در عمده‌فروشی‌ها را، بین ۳۸ تا ۴۵ هزار تومان اعلام می‌کند و می‌افزاید: قیمت برنج‌های پرفروش در خرده‌فروشی‌ها با احتساب ۱۲ درصد سود، درنهایت باید ۶۰ هزارتومان باشد. به‌گفته این مقام صنفی، هم‌اکنون در بنکداری‌ها، قیمت برنج ندا کیلویی ۳۸ هزار تومان، برنج شیرودی کیلویی ۳۹ هزار تومان و برنج فجر کیلویی ۴۵ هزار تومان است و قیمت‌های بالاتر به ارقامی مربوط است که اغلب مشتری خاص دارند.

طارم فریدونکنار با قیمت هر کیلو ۵۹ هزار تومان، هاشمی آستانه هر کیلو ۶۰ هزار تومان، دمسیاه هر کیلو ۶۲ هزار تومان، دودی اعلا هر کیلو ۶۲ هزار تومان و برنج کشت دوم هر کیلو ۶۶ هزار تومان، ارقامی هستند که به‌گفته دبیر اتحادیه بنکداران تهران، از سبد خرید عموم خانوار‌ها حذف شده و خریداران آنها، عمدتا از اقشاری با درآمد بالا هستند. این مقام صنفی که تابستان امسال از کاهش چشمگیر فروش برنج در عمده‌فروشی‌ها خبر داده بود، حالا از اعلام میزان خرید و مقایسه آن با سال‌های قبل خودداری می‌کند و تنها به بیان این جمله بسنده می‌کند که؛ برنج‌های مرغوب و لوکسی مثل طارم، هاشمی و دمسیاه، در سبد ۶۰ درصد خانوار‌ها جایی ندارد و حداکثر ۴۰ درصد مصرف‌کنندگان برنج، متقاضی خرید این نوع برنج‌ها هستند.

راهکار‌هایی که جواب نداد

جهش قیمت برنج در تابستان در شرایطی روی داد که به‌دلیل همزمانی با فصل برداشت برنج در کشور، واردات ممنوع بود، این ممنوعیت، با افزایش نگرانی‌ها بابت کاهش حجم ذخایر برنج، بر رشد قیمت‌ها تأثیرگذار بود.

بازگشایی رستوران‌ها با فروکش کردن نسبی کرونا، مصرف را نیز بالا برده بود و این عامل در کنار خبر کاهش ۲۰ درصدی برداشت برنج، در شالیزار‌های ایران، مجموعه‌ای از عوامل را برای جهش قیمت فراهم کرد. البته توزیع ۱۰۰ هزار تن برنج وارداتی، در فصل ممنوعیت واردات، تا حدودی توانست از شتاب رشد قیمت بکاهد. وزارت جهادکشاورزی نیز به تازگی برنج وارداتی را با قیمت تنظیم بازار در سبد خرید آنلاین قرار داده تا دسترسی اقشار هدف به این کالا تسهیل شود. با این حال قیمت برنج ایرانی همچنان در بازار مصرف رو به رشد است و با نزدیک شدن به ماه‌های پایانی سال و سابقه افزایش هرساله قیمت‌ها در این بازه زمانی، نگرانی‌ها را در این خصوص افزایش داده است.