زین اسب اردوغان مهار نشده است

به گزارش گروه بین الملل پنج ماه پیش پس از برگزاری انتخابات پارلمانی این کشور، حزب عدالت و توسعه نتوانست اکثریت آراء را به دست آورد به همین خاطر با خودداری از تشکلیل دولت ائتلافی، تن به برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی داد.

در پنج ماه گذشته شرایط فصای سیاسی کشور با اقدامات دولت حاکم تغییر کرد به گونه ای که یک فضای امنیتی در بخش های زیادی از کشور حاکم شد. مناطق کرد نشین بیشترین آسیب را در این شرایط دیدند.

انفجار چندین بمب در شهرهای مختلف این کشور ا زجمله استانبول و آنکارا، دولت را به سوی ایجاد فضای نا امنی به خاطر همراه کردن افکار عمومی با خود کشاند. در این پنج ماه گذشته اعتراضات گسترده ای نسبت به سیاست های دولت حاکم از سوی مردم صورت می گرفت. مردم پیش از انتخابات پارلمانی که در خرداد ماه برگزار شد نسبت به سیاست های دولت حاکم چه داخلی و چه خارجی اعتراض شدند به همین خاطر نتیجه انتخابات شکست حزب عدالت و توسعه بود.

بسیاری از مردم به دخالت های دولت در بحران سوریه و دشمنی با بشار اسد اعتراض داشتند. حتی بسیاری از تحلیلگران افول حزب عدالت و توسعه را در انتخابات تابستان امسال به همین خاطر اعلام کرده بودند.

صاحب نظران اعتقاد داشتند که دخالت های اردوغان در امور سوریه و عراق باعث شده است تا دولت از رسیدگی به دیگر امور غافل شود و وضعیت اقتصادی هم نابسامان گردد.

مردم و تحلیلگران مسائل ترکیه یکی از دلایل افول محبوبیت حزب عدالت و توسعه را حمایت های دولت از تروریست های تکفیری داعش در سوریه و عراق می دانند. آنها اعتقاد دارند که این گروه های تروریستی ترکیه را نیز درگیر خود خواهند کرد.

از سوی دیگر احزاب مخالف دولت از زمان دخالت های دولت اردوغان در امور سوریه، با این سیاست به شدت مخالف بودند و حتی یکی از دلایلی که باعث شد 3 حزب دیگر بتوانند باعث شکست حزب حاکم شوند، همین موضوع بود.

این احزاب همانند مردم مخالف دخالت دولت در سوریه و دشمنی با بشار اسد بودند و این امر را خطری برای ترکیه می دانستند. آنها اعتقاد دارند که با سرنگونی اسد تروریست های تکفیری در سوریه قدرت را در دست می گیرند و همین امر ترکیه را با چالش روبرو خواهد کرد.

اما دولت حاکم بیکار ننشست و دست به کار شد تا بتواند در انتخابات زودهنگام پارلمانی که روز گذشته برگزار شد، پیروز میدان شود. مهمترین کاری که دولت داود اوغلو  با رهبری اردوغان در فضای سیاسی امنیتی ترکیه انجام دادند تأثیر خود را گذاشت.

تا پیش از انتخابات پارلمانی خرداد ماه، ترکیه در شرایط مناسب امنیتی قرار داشت، اما با شکستی که حزب عدالت و توسعه در انتخابات متحمل شد، ناگهان فضا هم تغییر کرد.

همانطور که گفته شد فضای ناامنی که در ترکیه ایجاد شد فرصتی برای دولت بود. تشنج، درگیری و اوضاع را ناآرام جلوه دادن سیاستی بود که دولت آن را پیگیری می کرد تا بتواند مردم را ترغیب کند که اگر حزب عدالت و توسعه انتخاب نشود، وضعیت ناهنجاری که ایجاد شده تشدید هم خواهد  شد. امنیت کشور به خطر خواهد افتاد، وضعیت اقتصادی وخیم خواهد شد و مشکلات عدیده دیگری دامن کشور را خواهد گرفت.

اردوغان به گونه ای رفتار کرد که او و دیگر همکارانش در دولت تنها ناجی ترکیه هستند و دیگران نمی توانند در این شرایط حساس کشور را از مسیر پر خطر که در پیش دارد به سلامت عبور دهند.

فضای ناامن و اقدامات تروریستی از زمانی آغاز شد و شدت گرفت که حزب حاکم در انتخابات خرداد ماه نتوانست اکثریت را به دست آورد. حزب عدالت و توسعه در انتخابات پارلمانی خرداد با کسب۸۶/۴۰ درصد (۲۵۸ نماینده) نه تنها از تشکیل دولت مستقل بازماند بلکه سیاست تغییر قانون اساسی برای ریاستی کردن دولت را هم از دست داد.

اما اکنون بالای 50 درصد را در انتخابات زودهنگام پارلمانی به دست آورده و نه تنها نیازی به ائتلاف ندارد بلکه می تواند قانون اساسی را هم تغییر دهد و نظام سیاسی ترکیه را از پارلمانی به ریاستی تبدیل کند.

این یعنی همه رویاهای اردوغان دست یافتنی شد. انتخابات روز گذشته ترکیه باعث شد تا او دوباره در اندیشه پیاده کردن رویاهای خود بیفتد.

البته اکنون که مردم با رأی بیشتری نسبت به دوره گذشته حزب عدالت و توسعه را برای تشکیل دولت برگزیده اند، بار سنگین تری بر دوش دولت خواهد بود، چون مطالبات مردم پس از این رأی بالا، افزایش خواهد یافت.

از سوی دیگر این رأی بالا را نباید رأی به سیاست های مداخله جویانه دولت ترکیه در امور دیگر کشورها از جمله سوریه دانست چرا که مردم این کشور مخالف دشمنی ترکیه با سوریه و بشار اسد هستند و بخش زیادی از ناامنی های کشور را به خاطر رفتار دولت در بحران سوریه می دانند.

همین اعتراض مردمی بود که باعث شد دولت ترکیه نسبت به گروه های تروریستی داعش در سوریه چرخشی 180 درجه ای داشته باشد و اقدام به حمله به مواضع تروریست های تکفیری نماید. البته دشمنی های اردوغان علیه بشار اسد همچنان ادامه دارد.

در کنار همه این عوامل، حمایت های آمریکا، اتحادیه اروپا و سران مرتجع عربی منطقه از دولت اردوغان در پیروزی حزب عدالت و توسعه سهیم است.

آمریکایی ها همچنان به چنین دولتی در منطقه نیاز دارند، دولتی که بتواند اهداف آنها را دنبال کند و به عنوان یک رقیب در منطقه با ایران به رقابت بپردازد، سران برخی کشورهای عربی منطقه هم به چنین کشوری نیاز دارند.

همگرایی و همراهی ترکیه با رژیم آل سعود در بحران های سوریه، عراق و یمن حمایت های ویژه آل سعود از دولت ترکیه را در پی داشته است. اما با همه این حمایت های گسترده، خطری جدی ترکیه را تهدید می کند.

انشقاق و ایجاد فضای دو قطبی سیاسی و اجتماعی در این کشور خطری برای نه تنها دولت بلکه برای کشور ترکیه است. تقابل این دو قطب مخالف یکدیگر، باعث تنش های سیاسی و اجتماعی می شود ضمن این که پس از پیروزی حزب عدالت و توسعه احزاب مخالف دولت هم سکوت نخواهند کرد و دولت را زیر ذره بین خواهند برد.

اردوغان یک بار دیگر فرصت یافت تا بتواند اسب قدرت خود را زین کند اما اگر این اسب را چهار نعل به همان مسیر بیراهه هدایت کند، نمی توان افق روشنی را حداقل برای حزب حاکم پیش بینی کرد. ادامه سیاست های اردوغانیسم، شرایط سختی را برای ترکیه و کشورهای همسایه به ارمغان خواهد آورد.