دندانپزشکان به مناطق محروم نمی روند
به گزارش گروه جامعه ،حسن رزمی به تشریح سیاست های شورای آموزش دندانپزشکی و تخصصی پرداخت و گفت: یکی از موضوعاتی که جامعه دندانپزشکی را آزار می‌دهد، تصمیم‌گیری مستقل در حوزه‌های مختلف مانند درمان، بهداشت و آموزش است. این در حالی است که اگر این تصمیمات با یکدیگر مرتبط و هم‌راستا و تحت یک سیاست واحد باشند، تا حدود زیادی از اتلاف انرژی، سرمایه و فرصت‌ها جلوگیری می‌شود.
وی با بیان این که یکی از موضوعاتی که در ستاد طرح تحول سلامت دهان مطرح شد، ایجاد تمرکز در سیاست‌گذاری‌های کلان دندانپزشکی بود، گفت: این موضوع پیش از این در شورای سلامت هم مطرح و حتی تصویب شد که در وزارت بهداشت سازمان امور دندانپزشکی تشکیل شود که به این یکسان‌سازی بپردازد. البته به دلیل محدودیت‌های ساختاری موجود در وزارت بهداشت، این مصوبه عملیاتی نشد، اما رویکرد ما این است که این اتفاق در درازمدت بیفتد و ساختاری تشکیل شود تا فعالیت‌های بهداشتی، درمانی و آموزشی دندانپزشکی را هماهنگ کند.
رزمی به تعامل و ارتباط شورای آموزش دندانپزشکی و تخصصی با انجمن‌ها اشاره کرد و گفت: اولین جلسه‌ای که بعد از انتصابم در دبیرخانه داشتم، با روسای انجمن‌های تخصصی بود و جلسه مشابهی هم حدود شش ماه بعدازآن تشکیل شد. و طی این جلسات انتظاراتمان را به انجمن‌ها منتقل کردیم و از آنها هم خواستیم که مطالباتشان را بگویند.
وی افزود: تاکنون از انجمن‌ها درخواست کرده‌ایم که افرادی را معرفی کنند که در زمینه آزمون‌های ارتقاء و ورودی تخصصی به ما کمک کنند. همچنین از آنان خواسته‌ایم به گروه‌های اعتباربخشی که به دانشکده‌ها اعزام می‌شوند، نماینده معرفی کنند که تاکنون انجمن دندانپزشکی ایران این کار را انجام داده است. حتی در مورد موضوع نیازسنجی نیروی انسانی مناطق محروم از انجمن دندانپزشکی ایران کمک خواستیم که آنها هم نماینده‌ای برای این تیم معرفی کردند.
رزمی گفت: هدف از این نیازسنجی، مدیریت و سازمان‌دهی طرح بهداشتکار دهان و دندان است که امید است گزارش آن به زودی آماده شود و بتوانیم بر اساس این گزارش تصمیمات خوبی بگیریم و تکلیف تربیت بهداشتکاران برای همیشه روشن و چارچوب آن مشخص شود.
دبیر شورای آموزش دندانپزشکی و تخصصی افزود: برای ایجاد مراکز آموزشی مجاز برای دانش‌آموختگان خارج از کشور و همینطور در کمیته‌های راهبردی تخصصی که در همه رشته‌ها موجود هستند نیز از انجمن‌های تخصصی نماینده خواستیم و از آنها کمک گرفتیم.
رزمی در پاسخ به این پرسش که یکی از سیاست‌های دبیرخانه در دولت یازدهم، تعریف رشته‌های جدید در دندانپزشکی بود و این در حالی است که یکی از تصمیمات شما این بود که به طور موقت جذب و تربیت دانشجو در این رشته‌ها متوقف شود و دلیل این تغییر رویکرد چیست؟ گفت: پیش از انتصاب بنده، بحث راه‌اندازی چند رشته پیرا دندانپزشکی در مقطع کاردانی اعم از رادیولوژی، پروتزهای دندانی، منشی مطب دندانپزشکی و تکنسین سلامت دهان و دندان در دبیرخانه مطرح شده بود، اما زیرساخت‌های آموزش و جذب آنها فراهم نشده بود و متأسفانه در هیچ یک از این رشته‌ها، نیازسنجی دقیقی انجام نشده بود که برای مثال در هر رشته به چند نفر و برای چه مدت نیاز داریم.
وی ادامه داد: برای ساماندهی این امور، کمیته‌ای تشکیل و در آن کار کارشناسی انجام دادیم و یکی از موضوعات مطروحه در این کمیته، این بود که به فارغ‌التحصیلان کدام رشته‌ها می‌توانیم مدرک بدهیم و آموزش کدام‌یک را می‌توانیم به بخش خصوصی واگذار کنیم و به توافق رسیدیم که می توانیم کاردانی و کارشناسی پروتزهای دندانی و کاردان تکنسین سلامت دهان را مدرک محور آموزش دهیم و سایر رشته‌های پیرا دندانپزشکی را به بخش خصوصی واگذار کنیم و گواهینامه محور زیر نظر مرکز ملی آموزشهای مهارتی و حرفه ای فارغ التحصیل شوند.
دبیر شورای آموزش دندانپزشکی و تخصصی افزود: پس از بازدید از مراکز آموزشی تکنسین‌های سلامت دهان توسط هیاتی که به این منظور تعیین شده بود و مشاهده اینکه زیرساختی برای استخدام و شرح وظایف مشخصی برای این نیروها وجود ندارد، شورای گسترش آموزش علوم پزشکی موقتاً آموزش نیروهای تکنسین سلامت دهان را متوقف کرد و آموزش کاردان‌ها و کارشناس‌های پروتزهای دندانی هم فعلاً متوقف نشده است، اما بنا است کمیته راهبردی پروتزهای دندانی نیازسنجی انجام دهد تا آموزش این نیروها بر حسب نیاز انجام شود. آموزش سایر رشته‌ها هم فعلاً تا زمانی که امکان آموزش آنها در بخش خصوصی فراهم شود متوقف خواهد شد.
رزمی در پاسخ به این پرسش که در سال‌های گذشته شاهد رویکردی نسبت به تبدیل وضعیت نیروهای حد واسط سلامت دهان به بهداشتکاران دهان و همچنین مطالبه گری این نیروها نسبت به این موضوع بوده‌ایم، در حال حاضر کمیته راهبردی نیروهای حد واسط تکنسین سلامت دهان در این زمینه چه رویکردی دارد؟ گفت: متأسفانه برای جذب نیروهای تکنسین سلامت دهان که امسال فارغ‌التحصیل شده‌اند و جمعیتی حدود هزار و ششصد نفری هستند، زیرساختی در نظر گرفته نشده بود و این موضوع برای وزارت بهداشت تبدیل به معضلی شده است.
وی افزود: در این زمینه طی نامهای، از معاونت بهداشت وزارت بهداشت درخواست کرده‌ایم که برای جذب این نیروها تمهیداتی بیندیشد تا آنان هم متضرر نشوند، اما ماهیت رشته تکنسین سلامت دهان و محتوای دوره آن، به‌گونه‌ای است که مطلقاً تبدیل وضعیت آنان به بهداشتکار دهان امکان ندارد و وزارت بهداشت هم چنین رویکردی ندارد. چرا که تمامی محتوای دروس رشته تکنسین سلامت دهان، بهداشت و پیشگیری محور است و امکان تغییر وضعیت به بهداشتکار وجود ندارد.
رزمی با اشاره به این که وزارت بهداشت از سوی نمایندگان و روسای بعضی از دانشگاههای محروم، جهت تامین دنتال تراپیست، تحت فشار است، گفت: تعدادی از این نیاز را می توان به وسیله دندانپزشکانی که از سهمیه بومی استفاده کرده‌اند مرتفع کرد که البته موضوع بکارگیری این نیروها در مناطقی که متعهد خدمت در آن جا هستند هم جای کار بسیار دارد و دانشگاه‌هایی که به آنها عدم نیاز می‌دهند باید در برابر این اقدام خود پاسخگو باشند.
وی با بیان این که وزارت بهداشت به جد تصمیم دارد از امکاناتی که برای این نیروها در نظر گرفته است، به نوعی استفاده کند، گفت: ضروری است که بخشی از مراکز دندانپزشکی که تجهیز شده و بلااستفاده مانده‌اند، به وسیله نیروهای تحصیلکرده بومی پر شوند و برای عملیاتی شدن این دستور، هم وزارتخانه و معاونت بهداشتی و درمان و نظام پزشکی در سال آتی مصمم است با پیگیری و نظارت از توان خود استفاده نماید.
رزمی از تشکیل تیمی برای نیازسنجی نیروی انسانی مناطق محروم خبر داد و گفت: این هیات چندی پیش، کار خود را با مراجعه به دانشگاه‌هایی که در به کارگیری نیروهای بومی موفق بوده‌اند و همچنین دانشگاه‌هایی که هنوز از جهت تأمین نیروی انسانی محروم هستند شروع کرده است و بنا است که گزارش خود را تا پایان فروردین ۹۷ ارائه دهند.
وی در توضیح گفت: قصد داریم تا از طریق این نیاز سنجی ببینیم آیا مراکزی وجود دارند که ما نمی‌توانیم دندانپزشک آنها را تأمین کنیم؟ و اگر اینچنین باشد، لاجرم باید نیروهای آنها را به وسیله بهداشتکاران بومی تأمین کنیم، اما اگر بتوانیم با مدیریت دندانپزشکان بومی این مشکل را حل کنیم، دیگر نیازی به تربیت بهداشتکار دهان و دندان نداریم.
دبیر شورای آموزش دندانپزشکی و تخصصی از پی گیری برای اصلاح قانون بهداشتکار دهان و دندان با هماهنگی معاونتهای حقوقی و امور مجلس وزارت بهداشت خبر داد و گفت: می خواهیم این قانون به‌گونه‌ای اصلاح شود که بهداشتکاران عزیز پس از انجام تعهدات قانونی خود چنانچه تمایل به ادامه تحصیل داشته باشند برای ورود به دوره دکترا با تمهیدات و حد نصاب نمره داوطلبین بومی از طریق کنکور ادامه تحصیل آنها تا دکترای دندانپزشکی میسر شود.
رزمی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا استفاده از نیروهای فارغ‌التحصیل دوره کاردانی برای کار درمانی در مناطق محروم، در شرایطی که حجم زیادی از دندانپزشکان تازه فارغ‌التحصیل در کشور داریم، بی‌عدالتی به شمار نمی‌رود و آیا نمی‌توانیم این مشکل را با مدیریت دندانپزشکان حل کنیم؟ گفت: این موضوع از نظر اخلاقی و با توجه به بحث عدالت در سلامت صحیح است و اگر بتوانیم با در نظر گرفتن تسهیلات و تمهیداتی، نیاز مناطق محروم به دندانپزشک را از طریق دندانپزشکان بومی تأمین کنیم، بسیار مطلوب است.
وی در عین حال افزود: واقعیت این است که همکاران ما در بازدیدهای میدانی از نزدیک مناطقی را دیده‌اند که واقعاً امکان ماندگاری دندانپزشک، نه از نظر اسکان و نه از نظر تأمین منابع مالی پایدار به مدت طولانی در آنجا وجود ندارد و حتی جمعیت برخی مناطق محروم آن‌قدر زیاد نیست که یک دندانپزشک بتواند در آنجا بماند و کار کند، اما به هرحال امکان ماندگاری شخص بومی به دلیل وابستگی‌هایی که دارد در این مناطق بیشتر است.
رزمی خاطر نشان کرد: تمام تلاش ما استفاده از دندانپزشکان بومی در مناطق محروم است، اما اگر بر اساس نیازسنجی‌ها، نتیجه بگیریم حضور دندانپزشک در برخی از مناطق اقتصادی نیست و نتوانیم آن‌طور که باید و شاید از حضور آنان بهره‌مند شویم، باید از بهداشتکاران به عنوان امکان دوم استفاده کنیم. چرا که نمی‌توانیم نیاز درمانی مردم را نادیده بگیریم.
دبیر شورای آموزش دندانپزشکی و تخصصی در ادامه با بیان اینکه در کوریکولوم بهداشتکار دهان و دندان بین ۱۲۰ تا ۱۴۰ واحد درسی لحاظ شده است که توسط متخصصین آموزش داده می‌شود، گفت: این نیروها بین سه تا سه سال و نیم یا حتی چهار سال درس می‌خوانند و توانمندی آنها برای ارائه خدمات سطح یک و سطح دو از دندانپزشکان کمتر نیست.
رزمی با بیان اینکه برخی از بحث‌های تخصصی در کوریکولوم بهداشتکاران دهان و دندان دیده نشده، گفت: اما آنها از واحدهای کامل و جامع با سرفصل‌های دروس نزدیک به دندانپزشکان عمومی در مباحث ترمیم، کشیدن دندان، خدمات پروتزهای دندانی، بهداشت و پیشگیری و به خصوص دندانپزشکی کودکان برخوردار هستند. بنابراین اگر قرار باشد از بهداشتکاران خدمات درمانی بگیریم توانمندی آنها را هم در این رابطه بالا می‌بریم که عدالت در درمان تا حد زیادی رعایت شود.
دبیر شورای آموزش دندانپزشکی و تخصصی در پاسخ به این سوال که چه تضمینی وجود دارد که بتوان این نیروها را در مناطق محروم ماندگار کرد؟ گفت: نمی‌توان تضمین کرد که بهداشتکاران قطعاً در مناطق محروم بمانند، اما به هر حال وظیفه ما این است که به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کنیم و راهی هموار کنیم که مدیران بعدی هم در همین راه قدم بگذارند و آن را ادامه دهند.
رزمی در ادامه، موضوع انباشت دندانپزشکان بومی و غیربومی و بهداشتکاران دهان و دندان را یکی از دغدغه ها عنوان کرد و تصریح کرد: بنا داریم این موضوع را مدیریت کنیم و سیاست ما این است که به تعداد بهداشتکارانی که تربیت می‌کنیم، از پذیرش دندانپزشکان در دانشگاههای آن منطقه کم کنیم که موازی کاری در امر آموزش اتفاق نیفتد و کاری که از دست ما در این خصوص برمی‌آید، افزایش انگیزه ماندگاری این نیروها به وسیله تسهیلات و هدایت به موقع و مدیریت مناسب آنهاست.
وی در پاسخ به این سئوال که بهداشتکاران از چه زمانی، در چند دانشکده شروع به تحصیل می‌کنند و تعداد پذیرش آنها چقدر خواهد بود، گفت: در حال حاضر هیچ آماری از نیازهای موجود در این زمینه وجود ندارد. هم اکنون ۸۵ بهداشتکار دهان و دندان در حال تحصیل هستند که سه سال پیش بر اساس اعلام نیاز دانشگاههای محروم پذیرش شده‌اند و در شرف فارغ‌التحصیلی هستند و به‌طور متوسط سهم هر منطقه محروم چهار یا پنج بهداشتکار می‌شود.
رزمی افزود: تقریباً می‌توانم بگویم که در شهریور ۹۷ هیچ دانشجویی در این رشته نخواهیم داشت و بعد از فارغ‌التحصیلی آنها بنا نداریم بهداشتکاری تربیت کنیم مگر اینکه تیمی که مأمور نیازسنجی شده است، به ما اعلام کند که این نیاز وجود دارد بنابراین در حال حاضر نه مرکزی و نه تعدادی را برای تربیت بهداشتکاران مشخص کرده‌ایم.