گفت‌وگو با یک دادستان پیشتاز در صدور احکام جایگزین حبس/ دادستان شهرستان نقده از داستان کمک داوطلبانه ۱۰۰ میلیونی یک محکوم به زندانیان جرایم مالی می‌گوید

خبرگزاری میزان - امروزه صدور صرف احکام مجازات‌های حبس، شلاق و جزای نقدی همانند گذشته جنبه بازپروری ندارد، چرا که افراد با قرار گرفتن در شرایط زندان و جرم‌زا بودن آن محیط و هزینه‌های اقتصادی امیدی به اصلاح ندارند و همچنین با توجه به نظریه برچسب‌زنی در جرم‌شناسی، فردی که به عنوان مجرم شناخته شود و برچسب جنایاتکار و مجرم در پرونده‌اش ثبت شود گمان می‌کند ذاتا تبهکار است و همین امر باعث تقویت رفتار‌های مجرمانه‌اش می‌شود.

از همین رو از سال ۱۳۹۲، با اصلاح قانون مجازات اسلامی، قانون‌گذار سعی دارد به سمت اجرای مجازات جایگزین حبس حرکت کند و فصل نهم قانون مجازات اسلامی، نیز موید همین موضوع است و قانونگذار در ماده ۶۸ قانون مجازات اسلامی ضمن برشمردن شرایط استفاده از شرایط مجازات جایگزین بیان داشته است: «مجازات‌های جایگزین حبس عبارت از دوره مراقبت، خدمات عمومی رایگان، جزای نقدی، جزای نقدی روزانه و محرومیت از حقوق اجتماعی است که در صورت گذشت شاکی و وجود جهات تخفیف با ملاحظه نوع جرم و کیفیت ارتکاب آن، آثار ناشی از جرم، سن، مهارت، وضعیت، شخصیت و سابقه مجرم، وضعیت بزه دیده و سایر اوضاع و احوال، تعیین و اجرا می‌شود.»

همانطور که مشاهده شد قانون دست قضات را برای استفاده از مجازات جایگزین حبس باز گذاشته است، حتی رئیس قوه قضاییه  در نشست فصلی اعضای شورای عالی قوه قضاییه با روسای کل دادگستری و دادستان‌های مرکز استان که در تاریخ ۳۰ فروردین ۱۴۰۳ برگزار شد بر این امر تاکید کرد و گفت: توصیه ما همواره آن است که قضات در چهارچوب قانون، احکام جایگزین حبس صادر کنند؛ اما باید توجه تمام و کمال داشت که این احکام جایگزین، متناسب باشند و دارای آثار منفی و یا موهن نباشند. نباید به گونه‌ای باشد که یک حکم جایگزین حبس، کار و زحمات قضایی انجام شده بر روی یک پرونده را بلااثر کند؛ لذا مقامات قضایی استان‌ها به این مورد نظارت ویژه داشته باشند.

گفت‌وگو با یک دادستان که احکام متعدد جایگزین حبس صادر کرده است

علی طالبی دادستان دادسرای شهرتان نقده در گفت‌وگو با میزان، با معرفی سابقه کاری خود گفت: در حال حاضر دادستان دادسرای نقده هستم و در گذشته رئیس حوزه قضایی شهرستان نازلو و رئیس شعبه کیفری ۲ بوده‌ام و ۱۱ سال سابقه قضایی دارم و در سمت‌هایی همچون بازپرس و دادیار هم مشغول به کار بوده‌ام.

وی با اشاره به وضعیت صدور آرا جایگزین حبس در شهرستان‌های آذربایجان غربی اظهار کرد: بر اساس گزارش دادگستری کل استان، حداقل ۸ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۲ آرا جایگزین حبس صادر شده است که انتظار می‌رود این مبلغ در سال‌های آینده افزایش داشته باشد. در سمت قبلی خود که رئیس حوزه قضایی شهرستان نازلو بودم با توجه به محرومیت‌های گسترده آموزش و پروش این شهرستان، در آرای جایگزین حبس، اقداماتی از جمله تهیه کفش برای دانش‌آموزان نیازمند، تهیه کاغذ، تهیه پرینتر و لب‌تاپ انجام داده‌ام.

طالبی با بیان اینکه آرا جایگزین حبس چه تاثیری بر متنبه شدن فرد دارد، گفت: با توجه به تحقیقات میدانی که از زندانیان، قضات و وکلا داشته‌ایم، برخی از احکام مانند حبس و شلاق مانند گذشته اثر بخشی چندانی ندارد، در نتیجه تصیمیم گرفتیم که از ظرفیت قانونی تبصره ۲ ماده ۳۷ قانون مجازات اسلامی استفاده کنیم و مجازات حبس و شلاق را به مجازات جایگزین حبس تبدیل کنیم تا اثر بخشی بیشتری داشته باشد.

روایت یک تحول

وی افزود: زمانی که در شهرستان نازلو سمت قضایی داشتم، در یک پرونده‌ای، شخصی وجود داشت که در خانواده شان مرسوم بود که از کلت کمری برای تزیین استفاده کنند و این شخص هیچ‌گونه استفاده‌ای از این اسلحه هم نکرده بود، اما همیشه همراه خود داشت، روزی یکی از مراجع انتظامی وی را به جرم حمل اسلحه بازداشت کرد.

طالبی ادامه داد: به جای حکم حبس برای این شخص، وی را مکلف به خرید ۳۷ جفت کفش برای یکی از مدارس شهرستان نازلو کردم. وقتی کفش‌ها را تحویل دادیم، اشک شوق در چشمان دانش‌آموزان آن مدرسه حلقه زده بود چرا که بعضی از آن‌ها به دلیل فقر زیاد، در زمستان توان تهیه کفش را نداشتند. محکوم وقتی این صحنه را دید، اعلام کرد که حاضر است هر چه قدر که لازم باشد برای آن‌ها کفش تهیه کند و در نهایت دادگستری شهرستان نازلو با استفاده از ظرفیت قانونی تعلیق مجازات، وی را مکلف به خرید ۳۰ میلیون تومان دیگر کفش کرد.

وی افزود: جالب است بدانید که محکوم بعد از آزادی‌اش هم بدون اینکه دادگستری وی را در پرونده‌اش مکلف کند، دو پرینتر به مدارس شهرستان نازلو اهدا کرد و به یک خانواده نیازمند کمک کرد، حتی فرد به دلیل صدور حکم جایگزین حبس و راهی نشدنش به زندان، در جشن گلریزان به محکومین جرایم مالی، ۱۰۰ میلیون تومان کمک نقدی اهدا کرد.

طالبی ادامه داد: آرای جایگزین حبس نه تنها باعث اصلاح مرتکب می‌شود بلکه مرتکب را به سمت کار خیر هدایت می‌کند. مجازات جایگزین حبس برای کسانی که یک بار در عمرشان اشتباه می‌کنند جنبه اصلاحی دارد.

قضات از ظرفیت‌های ماده ۶۳ تا ۸۷ قانون مجازات اسلامی استفاده کنند

وی با توضیح اینکه چه کسانی می‌توانند از ارا جایگزین حبس استفاده کنند گفت: مجازات جایگزین حبس بخشی از مجازات‌های ارفاقی هستند که در مواد ۴۶، ۴۷، ۴۰، ۳۹ قانون مجازات اسلامی به آن اشاره شده است. مجازات جایگزین حبس مصادیقش به چهار دسته تقسیم می‌شود که از ماده ۶۳ تا ۸۷ قانون مجازات اسلامی است و خدمات رایگان عمومی یکی از موضوعات مهم این قوانین است می‌تواند محکومین را به سمت انجام کار‌های اجتماعی هدایت کند. 

وی افزود: برای مثال یکی از همکاران قضایی یک محکوم را مکلف به برگزاری مسابقات فوتبال کرد که محکوم طی مسابقات به ۱۶ تیم وسایل ورزشی اهدا کرد و در نهایت به تیم قهرمان جایزه داد که باعث خوشحالی جوانان آن منطقه شد.

طالبی ادامه داد: استفاده از ظرفیت‌های قانونی ماده ۶۳ تا ۸۷ قانون مجازات اسلامی، مخصوص افرادی است که دست به ارتکاب جرایم خشن نزدند و محکومیتشان بیشتر از یک سال نیست.

بیشتر بخوانید

گفت‌وگو با یکی از قضات پیشرو در صدور احکام جایگزین حبس؛ خدمت در مرکز نگهداری کودکان بی‌سرپرست حکم جایگزین حبس در یک پرونده قضایی

 وی با اشاره به لزوم حرکت دستگاه قضا به سوی صدور مجازات جایگزین حبس گفت: برگشت محکومان به سمت جرم با استفاده از آرای جایگزین حبس بیشتر است چرا که محکومین متوجه می‌شوند دادگستری می‌توانست به آن‌ها حکم حبس بدهد، اما از ارفاقات قانونی بهره‌مند شد. همین امر باعث خوش‌بینی افراد به دستگاه قضایی و عدم تکرار جرم می‌شود 

طالبی ادامه داد: به قضات پیشنهاد می‌شود حتما از این ظرفیت‌های قانونی استفاده کنند تا خودشان شاهد نتایجش بر روی محکومان و جامعه باشند. برای مثال در شهرستان نازلو در احکام جایگزین حبس، برای حفاظت از محیط زیست نیز احکام خیلی خوبی صادر کردیم، در دریاچه ارومیه به دلیل خشکی، راه‌های عبور قایق‌ها برای رسیدن به جزیره‌های محیط زیستی از بین رفته بود و به دلیل وجود نمک، امکان عبور ماشین و موتور هم وجود نداشت، در یک اقدام دو نفر از محکومین را مکلف به خرید پالت‌های چوبی برای دریاچه کردیم تا راهی برای کارشناسان باز شود و بتوانند به حیوان‌های آن پارک ملی غذا دهند.

وی در پایان گفت: در حال حاضر در شهرستان نازلو از ظرفیت‌های قانونی مجازات جایگزین حبس به خوبی استفاده می‌شود.

انتهای پیام/