مدیر مجتمع شوق زندگی شیراز: ۹۰ درصد کودکان شناسایی شده باز مانده از تحصیل به مدرسه بازگشتند/ تسهیل در روند کار فرزندخواندگی

تاسیس و راه اندازی مجتمع‌های حمایتی - قضایی شوق زندگی چند سالی است که با هدف سامان بخشی به وضعیت اطفال و نوجوانان بد سرپرست و یا بی سرپرست در زیرمجموعه دادگستری استان‌های مختلف کشور در دستورکار قرار گرفته است. این مجتمع‌ها یکی از برنامه‌های مهم و مشترک قوه قضاییه و دولت در کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی محسوب می‌شوند. 

مجتمع‌های شوق زندگی الگو و نمادی از تعامل و هم‌افزایی قوه قضاییه، سازمان بهزیستی، شهرداری‌های سراسر کشور و دستگاه‌های مختلف دولتی و مؤسسات غیردولتی و مردمی با هدف تجمیع همه نهاد‌های حمایتی در یک مکان و ساماندهی آسیب دیدگان اجتماعی مخصوصا کودکان و زنان هستند. 

راه‌اندازی مجتمع‌های حمایتی - قضایی شوق زندگی با اهداف متعالی همچون تسریع در فرزندخواندگی، ساماندهی کودکان کار وخیابانی و توانمندسازی آسیب‌دیدگان به جامعه در دستورکار قرار گرفته است.

 فارس، جزو استان‌هایی است که از حدود یک سال و نیم قبل به جرگه استان‌های دارای مجتمع شوق زندگی در کشور پیوسته است که برای درک بیشتر خدمات و فعالیت‌هایی که از سوی این مجتمع ارائه می‌شود، سراغ سیدرضا مرتضی مرتضوی، مدیر این مجتمع در شیراز رفتیم که ادامه گفت‌‍وگو را در ادامه می‌خوانید.

میزان: برای آشنایی بیشتر خوانندگان خودتان را معرفی کنید از میزان تحصیلات و سوایق کاری تان بگویید؟

مرتضوی: سیدرضا مرتضی مرتضوی متولد سال ۷۲ هستم که در سال ۹۲ وارد دانشگاه علوم قضایی شدم و تقریبا از سال ۹۷ در دادسرای عمومی و انقلاب مرکز استان فارس شروع به فعالیت کردم و تاکنون در همان دادسرا هستم و در پست‌هایی همچون دادیاری و نماینده دادستان و بعضا قاضی شعب تحقیق و جانشین مجتمع دادسرای تحقیق مرکز استان فارس فعالیت کردم. دانشجوی دکترای حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه شیراز هستم و تقریبا از آبان ماه سال ۱۴۰۲ سرپرست دادسرای ناحیه ۲ یا مجتمع شق زندگی شدم که تقریبا در ۱۴ ماه اخیر در این مجتمع به عنوان سرپرست در حال فعالیت هستم.

میزان: چرا شما برای مدیریت مجتمع حمایتی و قضایی شوق زندگی در مرکز استان فارس انتخاب شدید؟

مرتضوی: غالب تجربه‌های اینجانب به عنوان حوزه تحقیق در شعبه ۱۲ دادیاری دادسرای عمومی و انقلاب شیراز بوده است که شعبه وِیژه رسیدگی به آسیب‌های اجتماعی بود. خاصتاً آسیب‌های اجتماعی که در حوزه اطفال و نوجوانان گزارش می‌شد و از همین رو سبب شد تا وقتی ایده تاسیس مجتمع حمایتی و قضایی شوق زندگی در استان فارس مطرح شد، با دستور دادستان عمومی و انقلاب شیراز، وظیفه پیگیری موضوعات را برعهده بگیرم و از همین رو بعد از تخصیص، نیز به عنوان سرپرست در همین مجتمع ادامه خدمت کردم.

کاهش ۵۰ درصدی کودکان کار در سطح شهر شیراز

میزان: روند همکاری دیگر نهادها، ادارات و سازمان‌ها با مجتمع شوق زندگی شیراز چگونه است؟

مرتضوی: یکی از مشکلاتی که همواره در حوزه حقوق کودک می‌دیدیم، عدم وجود یک مرجع تخصصی بود که در پیمان نامه حقوق کودک یا قانون حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان و آیین نامه‌های اجرایی و حتی در سند تحول و تعالی دستگاه‌ها نیز ذکر شده است،  که بحمدلله با ایجاد مجتمع‌های شوق زندگی این هدف تامین شد و با توجه به خاصیت و ذات آسیب‌های اجتماعی بخصوص در حوزه اطفال این تسریع و تسهیلگری رخ داد. در شیراز نیز مانند سایر شهر‌های دیگری که مجتمع‌های شوق زندگی دارند شاهد حضور نمایندگان ادارات دولتی هستیم. قانون حمایت از اطفال و نوجوانان در جهت پیشگیری و کاهش آسیب‌های اجتماعی یکسری وظایفی را برای سایر سازمان‌های دولتی تعیین کرده است که در ماده ۲۷ همان قانون می‌بینیم که یک ضمانت اجرایی در نظر گرفته است که به نظر این ضمانت اجرا را باید دادستان به عنوان مدعی‌العموم وقتی ترک فعلی را مشاهده می‌کند، نظارت و اعمال کند؛ لذا در مجتمع شوق زندگی، نظارت و سرپرستی مجتمع با یکی از معاونان دادستان است که در استان فارس بنده این وظیفه را دارم و نماینده اداراتی همچون آموزش پرورش، اداره کار، امور اتباع و مهاجرین خارجی، دانشگاه علوم پزشکی، آموزش فنی و حرفه‌ای و بانک‌های مربوطه، شهرداری شیراز و ثبت احوال به صورت مستمر در این مجتمع حضور دارند. برخی ادارات نیز به موجب قانون حضور غیر مستمر در مجتمع دارند و تکالیف را انجام می‌دهند. همچنین یک واحد مددکاری با حضور نمایندگان اداره بهزیستی در مجتمع حضور دارند. همین حضور به نوعی تعامل و پایداری در همکاری را نشان می‌دهد. در شهر شیراز شاهد هم افزایی و تعاملات بین بخشی بسیار مفیدی هستیم که نتیجه این ثمره را در کاهش ۵۰ درصدی کودکان کار در سطح شهر می‌بینیم.

 ۵۰ درصد از کودکان را تحت پوشش کمیته امداد قرار دادیم

میزان: یکی از اهداف مجتمع قضایی شوق زندگی، ساماندهی کودکان کار بود، آیا این هدف محقق شده است؟
مرتضوی: یکی از اهداف مجتمع قضایی شوق زندگی، ساماندهی کودکان کار بود که با راه‌اندازی این مجتمع در شیراز شاهد کاهش ۵۰ درصدی کودکان کار در سطح شهر هستیم. برای تحقق این هدف، کمیته‌هایی تعریف کردیم که با حضور نمایندگان ادارات لازم برای مداخله در حوزه کودکان کار تشکیل می‌شود و همچنین مددکاران اجتماعی که در این حوز فعالیت دارند. پس از شناسایی کودکان کار تا رسیدن این کودک به یک وضعیت ثابت و قابل اطمینان در این کمیته‌ها رصد می‌شوند و اگر نیاز به حمایتی باشد اداره کل امداد امام خمینی که در مجتمع به صورت دائم حضور دارند، خانواده کودک را تحت پوشش قرار می‌دهند و در سال قبل ۲۵۰ کودکی که شناسایی شدند حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد از این کودکان را تحت پوشش کمیته قرار دادیم.

۹۰ درصد کودکان کار شناسایی شده مشغول به تحصیل شدند

میزان: برای رسیدگی به وضعیت نوجوانان نیز خدمات خاصی ارائه می‌کنید؟

مرتضوی: بله، بعضا نوجوانان دارای ۱۵ سالی که شناسایی می‌شوند را به نماینده اداره فنی و حرفه‌ای جهت توانمندسازی و ارائه آموزش برای کسب فرصت‌های شغلی معرفی می‌شوند و تلاش می‌کنیم نوجوان وارد یک محیط و یا فرصت شغلی مناسب شود. لذا یک طرح ابتکاری استاد شاگردی برای همین نوجوانان دارای ۱۵ سال که شناسایی می‌شوند، طراحی شد تا بر اساس این طرح این نوجوانان آموزش مهارت‌های شغلی لازم را کسب کرده و برای آنها نیز مشاغلی در نظر گرفته شود. ثبت نام تحصیلی این کودکان و نوجوانان را به طور مستمر و مداوم پیگیری می‌کنیم و در اول مهر بود که ۳۰۰ کودک کار که از تحصیل بازمانده بوند در یک جلسه در کانون پرورش فکری با خانواده‌هایشان دعوت شدند و یک سری بسته‌های کمک آموزشی به این کودکان اهدا شد و همچنین اینکه حتما در مدارسی ثبت نام شوند نیز پیگیری می‌شود و بحمدلله می‌توان گفت از حدود ۹۰ درصد کودکان کاری که حتی از سال‌های قبل شناسایی کردیم در مدارس ثبت نام شدند و این موضوع به طور مستمر در مجتمع شوق زندگی در حال رصد است. 

واگذاری‌های ۵ یا ۱۰ روزه کودکان بی‌سرپرست 

میزان: یکی از اهداف مجتمع قضایی شوق زندگی، تسهیل در امر فرزندخواندگی بود، آیا این هدف محقق شده است؟

مرتضوی: در راستای اجرای هدف دوم، تسهیل درامر فرزندخواندگی، آیین نامه اجرایی قانون حمایت از کودکان بی سرپرست یک اصلاحیه خورد و در پی آن یک تسهیلگری در روند واگذاری کودکان بی سرپرست انجام شد. ما در مجتمع شوق زندگی شیراز این موضوع را مدنظر قرار دادیم و هم اکنون یک موسسه مراقبتی خانواده محور به نام شهر راز در مجتمع ما حضور دارد که این مجتمع با ارتباطی که با مراکز نگهداری کودکان و خصوصا شیرخوارگاه دارد، سعی می‌کند در کوتاه‌ترین زمان ممکن این خانواده‌ها را شناسایی کند و کمیته‌های استانی تشخیص صلاحیت را برگزار کند و در روند یک ماهه کودک به خانواده دارای صلاحیت سپرده شود تا کودکان کمترین زمان اقام=ت در محل‌های نگهداری را داشته باشند. حتی شاهد واگذاری‌های ۵ یا ۱۰ روزه کودکان مراکز بودیم و سقفی در نظر گرفتیم که نباید رد شود و در آبان ماه ۱۶ کودک دارای بیماری‌های خاص، بعضی از این کودکان حتی دارای معلولیت ذهنی و جسمی بودند که در یک روز این واگذاری کودکان به خانواده‌ها انجام شد و بعید می‌دانم در سطح کشور یک کار نویی بود که اینها همه مدیون مجتمع شوق زندگی است که همه سازمان‌ها و گروه‌های مردم نهاد سعی در خدمت دارند. 

تشکیل دو تیم تخصصی از مددکاران و کارشناسان شهرداری برای پیشگری از کودک آزاری

میزان: یکی از اهداف مجتمع قضایی شوق زندگی، پیشگری از کودک آزاری و یا مداخله سریع در وضعیت‌های مخاطره امیز اطفال و نوجوانان، آیا این هدف محقق شده است؟

مرتضوی: در راستای اجرای هدف سوم پیشگری از کودک ازاری و یا مداخله سریع در وضعیت‌های مخاطره امیز اطفال و نوجوانان نیز با برنامه ریزی که شد در کنار اورژانس اجتماعی دو تیم تخصصی لازم با حضور مددکاران اجتماعی و کارشناسان شهرداری راه اندازی شد که این دو تیم به صورت روزانه و در خارج از وقت نیز حضور دارند و به محض دریافت گزارش‌های کودک آزاری برای احراز صلاحیت و اتخاذ تصمیمات لازم اعزام می‌شوند و همین که گزارش واصل می‌شود، تحت نظر مددکاران اجتماعی این کارشناسان مداخله می‌کنند و اگر لازم باشد برای کودک تصمیمی گرفته شود در کمترین زمان ممکن این تصمیم اتخاذ می‌شود. 

۶ هزار فرد محجور و ایتام شناسایی کردیم

میزان: مجتمع شوق زندگی شیراز در زمینه رسیدگی به محجورین و ایتام نیز اقداماتی داشته است؟

مرتضوی: در رابطه با موضوع رسیدگی به امور سرپرستی محجورین و صغار؛ در شهر شیراز در دادسرایی که مجتمع شوق زندگی در آن قرار دارد تقریبا ۶ هزار فرد محجور و ایتام را شناسایی کردیم که دارای پرونده هستند و با نظارت مقامات قضایی که در شعب سرپرستی ما حضور دارند بر امورات آنها نظارت و مدیریت می‌شود.

کمبود نیرو و عدم تخصیص بودجه‌های مناسب

میزان: مجتمع‌های شوق زندگی با چه مشکلاتی روبرو هستند؟

مرتضوی: یک سری مشکلاتی هم در این حوزه شاهد هستیم شاید یکی از این مشکلات کمبود نیرو و عدم تخصیص بودجه‌های مناسب در حوزه مجتمع‌های شوق زندگی است.

وجود مستمر چند گروه‌های مردم نهاد در مجتمع

میزان: مجتمع‌های شوق زندگی چه مزایا و نکات مثبتی دارند؟

مرتضوی: یکی دیگر از نکات مثبت، حضور گروه‌های مردم نهاد در این مجتمع‌هاست در اصطلاح علوم جنایی، سیاست جنایی مشارکتی داریم که افراد داوطلب در حوزه پیشگیری و سایر موارد در کنار سایر ارگان‌های دولتی مشارکت کنند و این یک بازوی اجرایی برای دولت محسوب می‌شود و مقداری از هزینه‌ها را در این مسیر کاهش می‌دهد و این مشارکت باعث تسریع در مسیر و کوتاه کردن آن می‌شود. در این مجتمع با همه گروه‌های مردم نهادی که در حوزه اطفال و نوجوانان مشارکت دارند در ارتباط هستیم و چند مرکز ندای مهر، شهر راز، راه نوین، شمیم ماندگار در مجتمع حضور دارند و خدمات مناسبی را نیز ارائه می‌کنند.

انتهای پیام/